Forum Ogrodnicze Oaza

Rośliny mięsożerne (łac. plantae carnivora), znane też pod mniej precyzyjną nazwą jako rośliny owadożerne (łac. plantae insectivorae)– rośliny wabiące i chwytające zwierzęta za pomocą różnie przystosowanych w tym celu liści pułapkowych oraz odżywiające się pokarmem zwierzęcym. Ofiarami są najczęściej owady, pajęczak i niewielkie skorupiaki.

Wykaz rodzajów roślin mięsożernych w układzie systematycznym:

rząd: goździkowce (Caryophyllaceae)

rodzina: dzbanecznikowate (Nepenthaceae)
rodzaj: dzbanecznik (Nepenthes)

rodzina: rosiczkowate (Droseraceae)
rodzaj: aldrowanda (Aldrowanda)
rodzaj: muchołówka (Dionaea)
rodzaj: rosiczka (Drosera)

rodzina: rosolistnikowate (Drosophyllaceae)
rodzaj: rosolistnik (Drosophyllum)

rodzina: Dioncophyllaceae
rodzaj: Triphyophyllum

rząd: wrzosowce (Ericales)

rodzina: kapturnicowate (Sarraceniaceae)
rodzaj: darlingotnia (Darlingtonia)
rodzaj: kapturnica (Sarracenia)
rodzaj: heliamfora (Heliamphora)

rząd: szczawikowce (Oxalidales)

rodzina: cefalotowate (Cephalotaceae)

rodzina: cefalotus (Cephalotus)

rząd: jasnotowce (Lamiales)

rodzina: byblisowate (Byblidaceae)
rodzaj: byblis (Byblis)

rodzina: pływaczowate (Lentibulariaceae)
rodzaj: pływacz (Utricularia)
rodzaj: tłustosz (Pinguicula)
rodzaj: żenlisea (Genlisea)
rodzaj: Polypompholyx

rodzina: Martyniaceae
rodzaj: Ibicella

rząd: wiechlinowce (Poales)

rodzina: bromeliowate (Bromeliaceae)
rodzaj: Brocchinia

Rosiczka (Drosera) - rodzaj roślin owadożernych z rodziny rosiczkowatych (Droseraceae), obejmujący co najmniej 188 gatunków. Rosną one na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Wiele gatunków znanych jest z południa Afryki, Australii i Ameryki Południowej, kilka gatunków rośnie także w Polsce.
Rosiczki są zwykle roślinami wieloletnimi (rzadko jednorocznymi), formującymi przyziemną lub pnącą rozetę liści. Rosną na ubogich glebach, w większości kwaśnych, piaszczystych i bagiennych.



Mechanizm polowania

Rosiczki wabią, chwytają i trawią swoje ofiary przy pomocy włoskowatych gruczołów pokrywających powierzchnię liścia. Gruczoły wydzielają błyszczącą, słodką i kleistą substancję. Zwabiony owad przykleja się, a poruszone włoski zaginają się i unieruchamiają go, uniemożliwiając ucieczkę. Ofiara ginie najczęściej w wymęczenia lub uduszenia. Roślina zaczyna wtedy wydzielać enzymy rozpuszczające ciało owada, a uwolnione składniki odżywcze są wchłaniane przez liść. Po strawieniu ofiary liść się otwiera, a pozostałości zwykle są zdmuchiwane przez wiatr.





Rosiczki dzielą się na kilka grup:

- rosiczki klimatu umiarkowanego (zimnolubne) - występują w północnej Ameryce i Europie. W okresie zimowym przechodzą w stan spoczynku. Formują zwarty pąk przetrwalnikowy, a reszta rośliny obumiera.
- rosiczki tropikalne - okres wegetacji trwa cały rok, w stałych lub prawie stałych warunkach klimatycznych.
- rosiczki miniaturowe (pigmejskie) - występują w Australii. W gorące suche lata przechodzą w stan spoczynku, wytwarzając tzw. gemmy (przekształcone liście, służące do rozmnażania się)
- rosiczki bulwiaste - występują w Australii, Azji i południowej Afryce. W czasie pory suchej przechodzą w stan spoczynku, wytwarzając podziemne bulwy.
- rosiczki grupy petiolaris - występują w północnej Australii, narażone na okresy suszy przechodzą w stan spoczynku, lecz bez spadku temperatury.
- rosiczki lasów deszczowych - wymagające wysokiej wilgotności, lecz mniejszych ilości światła. Główni przedstawiciele tej grupy to rosiczki z Queensland - trzy gatunki z wilgotnych lasów równikowych Australii.

Hodowla

Warunki hodowli w znacznym stopniu się różnią, w zależności od grupy do której należy dany gatunek.

Gałązka rosiczki pokryta kropelkami lepkiej substancji:

Muchołówka (Dionaea) - monotypowy rodzaj roślin z rodziny rosiczkowatych (Droseraceae), zawierający tylko jeden gatunek o nazwie muchołówka amerykańska (Dionaea muscipula). Rosną one wyłącznie w Karolinie Północnej i Południowej (Ameryka Północna).

Charakterystyka rośliny

Środowisko: gleby podmokłe, kwaśne, piaszczyste i ubogie w składniki odżywcze. Płaskie, trawiaste obszary.
Pokrój: przyziemna rozeta do 20 cm średnicy. Liść jest wyraźnie podzielony na część asymilacyjną i owadożerną. Część asymilacyjną stanowi blaszka liściowa, podłużna, sercowatego kształtu, dł. 5-10 cm, szer. 2-4 cm. Część owadożerna to pułapka złożona z dwóch blaszek zakończonych zębami, które po zamknięciu uniemożliwiają ofierze wydostanie się. Na każdej blaszce znajdują się na ogół 3 włoski czuciowe (czasem 2 lub 4), a jej zewnętrzna strona często wybarwia się na czerwony kolor. Wielkość pułapki wynosi około 3 cm, ale może u niektórych odmian dochodzić do 5-6 cm.
Korzeń: kłącze zakończone wiązką drobnych korzeni.
Kwiatostan: pęd kwiatowy 25-30 cm. Kwiaty białe, 6-15 sztuk na pędzie, śr. do 15 mm, o 5 płatkach.
Cykl życia: roślina wieloletnia.
Roślina samopylna: nie. W hodowli wskazane jest zapylenie krzyżowe dwóch odmiennych genetycznie roślin.

Mechanizm polowania

Muchołówki wabią owady barwą pułapek i słodką wydzieliną pokrywającą ich wnętrze. Po dwukrotnym dotknięciu włoska lub kilku włosków po sobie pułapka błyskawicznie się zamyka. Trawienie ofiary może trwać do kilkunastu dni, w zależności od wielkości ofiary. Muchołówki nie trawią chityny, więc po ofierze zostaje pancerzyk.
Każda pułapka może otworzyć się i zamknąć kilkukrotnie. Jeśli nie ma w niej ofiary, otwiera się po ok. 12 godzinach. Pułapka która strawiła owada najczęściej traci zdolność zamykania i staje się zwykłym liściem asymilacyjnym.





Hodowla

Wilgotność powietrza: normalna
Światło: duże ilości pełnego słońca, minimum 12 godzin dziennie. Zalecane jest południowe okno. W okresie od marca do października można muchołówkę hodować przez całą dobę na dworze.
Temperatura: latem 20-30°C, zimą 0-15°C.
Podłoże: kwaśny torf z gruboziarnistym piaskiem (2:1), w ostateczności sam torf.
Podlewanie: podłoże wilgotne. Podlewanie przez podsiąkanie. Wodę uzupełniamy dzień po wyschnięciu wcześniejszej porcji. Nie przelewać rośliny.
Okres spoczynku: od późnej jesieni (koniec listopada) do wczesnej wiosny (początek marca). Wraz ze skracającym się dniem i zmniejszającą się ilością światła rośliny wchodzą w stan spoczynku. Dopóki temperatura nie spada poniżej 0°C, można trzymać rośliny na dworze. Dorosła muchołówka jest w stanie znieść niewielkie okresowe przymrozki, jednak lepiej jest tego unikać. Siewek i młodych roślin (poniżej 4-5 cm średnicy) nie zimuje się.
Muchołówkę można przezimować np. w dowolnym miejscu, gdzie panuje temperatura poniżej 15°C. Może to być strych, piwnica, garaż, itp. Czasami wystarczy parapet i nieszczelne okno. Ostatecznie można przezimować roślinę w lodówce, wkładając ją wcześniej do foliowego worka z dziurkami.
Muchołówka zimą nie wymaga światła, ale wpływa ono korzystnie na zimowanie, zwłaszcza jeśli roślina jest przechowywana w temperaturze powyżej 10°C. Im niższa jest temperatura zimowania, tym mniej potrzeba światła. Może to być światło dzienne, a w pomieszczeniu bez okna - światło ze słabej żarówki energooszczędnej.
W okresie spoczynku ograniczamy podlewanie, podłoże powinno być tylko lekko wilgotne. W większości przypadków wystarczy podlać roślinę raz na 1-2 tygodnie. Przelanie może doprowadzić do zgnicia bulwy.
Muchołówka w zimę ma słabą kondycję i wręcz marnieje, ale jest to normalny objaw. Często traci w tym czasie wszystkie liście. Te które w całości sczernieją, można usunąć, ale nie jest to konieczne. Należy jednak obserwować, czy podłoże i roślina nie są atakowane przez pleśń. W takim wypadku należy spryskać roślinę środkiem grzybobójczym typu Topsin lub Teldor.
Gdy mrozy ustąpią, można wystawić rośliny z powrotem na dwór. W naturalny sposób wybudzą się i zaczną rosnąć.
Uwagi: W naturze występuje tylko jeden gatunek muchołówki, istnieje również ogromna ilość kultywarów (sztucznych odmian). Ogólne warunki hodowli są podobne.

Rozmnażanie

Podział: starsze rośliny dzielą się same w czasie całego okresu wegetacyjnego i wytwarzają u podstawy nowe stożki wzrostu. Częstotliwość podziału zależy od rozmiarów rośliny, jej wieku i kultywaru. Młode rośliny możemy oddzielić od rośliny matecznej.
Sadzonki liściowe: odrywamy młody, ale w pełni rozwinięty liść jak najbliżej kłącza. Umieszczamy go w podłożu, przysypując oderwany koniec torfem i zapewniamy dużą ilość światła i stale wilgotne podłoże. Sadzonki najlepiej jest przygotowywać z liści wiosennych bądź letnich. Jeśli po ok. 2 tygodniach liść nie usechł, najprawdopodobniej otrzyma się z nich sadzonki. Gdy młode rośliny zaczynają wytwarzać pułapki, można je przesadzić, nie oddzielając od liścia. Rozdzielamy dopiero po ukorzenieniu i rozpoczęciu zauważalnego wzrostu.
Sadzonki z pędu kwiatowego: odcinamy pęd i tniemy na fragmenty dł. 3 cm. Lekko nacinamy je podłużnie i umieszczamy na mokrym torfie, przysypując końcówki pędu. Najlepsze efekty uzyskamy z młodych pędów, które jeszcze nie kwitły. W przypadku starszych pędów do otrzymania sadzonek nadaje się tylko górny jego odcinek.
Nasiona: muchołówki nie są samopylne i trzeba je zapylić sztucznie. Wskazane jest zapylenie krzyżowe dwóch odmiennych genetycznie roślin. Zapylenie własnym pyłkiem daje dużo gorsze efekty. Świeże nasiona można wysiać od razu. Starsze należy poddać 4-6 tygodniowej stratyfikacji. Po tym okresie umieszczamy doniczkę w jasnym miejscu i lekko podwyższonej wilgotności.

Cefalotus (Cephalotus) - monotypowy rodzaj roślin z rodziny Cephalotaceae zawierający tylko jeden gatunek: cefalotus bukłakowaty (Cephalotus follicularis).
Termin cephalotus pochodzi od greckiego słowa kephalotos (posiadający główkę) i odnosi się do wyglądu pręcików rośliny, zaś follicularis - od łacińskiego słowa folliculus (mieszek, worek) i odnosi się do kształtu pułapek.

Występowanie i środowisko

Cefalotus bukłakowaty występuje w południowo-zachodniej Australii, na wysokości 0-200 m n.p.m., w pasie wybrzeża dł. 400 km i szer. 50 km między miastami Augusta i Albany.
Cefalotus rośnie na suchszych obrzeżach bagien i mokradeł, w przydrożnych rowach i na podmokłych terenach wokół jezior, często w pobliżu cieków wodnych i miejsc podsączanych przez wodę, gdzie podłoże jest stale wilgotne. Preferuje gleby kwaśne, torfowe lub piaszczyste, latem mokre a zimą wilgotne, choć toleruje także mniej mokre warunki. Rośnie na odsłoniętych terenach o dużej ilości silnego, bezpośredniego słońca lub w lekkim półcieniu wśród niskiej roślinności wrzoścowej.
Klimat w rejonie występowania cefalotusa jest klimatem typu śródziemnomorskiego. Lata są ciepłe, średnia temperatura w dzień wynosi 26°C (maks. 40°C) i 15°C nocą, zimy natomiast są mokre i chłodne, średnia temperatura w dzień wynosi wtedy 15°C i 5°C nocą. Zdarzają się sporadyczne spadki temperatury do 0°C, jednak roślina zwykle nie jest narażona na mróz ani śnieg. Roczne opady wynoszą 800-1600 mm i są obfitsze zimą, a wilgotność jest przez cały rok wysoka.

Budowa rośliny

Cefalotus jest rośliną wieloletnią, przyjmującą postać niedużej przyziemnej rozety. Składa się ona z płaskich liści nieowadożernych, zwykle umieszczonych pośrodku oraz liści owadożernych, w kształcie niedużych dzbanków na grubych ogonkach, rosnących po bokach. Pojedyncza roślina zwykle posiada do 12 nieowadożernych liści i 8 dzbanków.

Liście nieowadożerne mają blaszkę o kształcie owalnym lub lancetowatym, dł. do 4 cm, szer. do 3 cm i grubości ok. 3 mm, wierzchołek zaokrąglony lub tępy i tępą lub zwężającą się nasadę na ogonku dł. do 3,5 cm. Przy dużym braku słońca roślina może wytwarzać wypłonione liście na wydłużonych ogonkach, a długość takich liści może dochodzić do 14 cm. Powierzchnię liści pokrywają bardzo drobne gruczoły nektarowe. Liście są jasnozielone i mogą w mocnym słońcu wybarwiać się na pomarańczowo, czerwono lub purpurowo. Liście nieowadożerne zwykle zaczynają rosnąć wczesną wiosną, tuż po okresie spoczynku, by zasilić roślinę energią z fotosyntezy, zanim wykształcą się nowe liście owadożerne (dzbanki).

Dzbanki odmiany typowej osiągają dł. do 5 cm, szer. do 2,5 cm, mają jajowaty kształt i zwykle w dolnej 1/3 części są węższe i wygięte do przodu. Na swojej powierzchni mają po 3 skrzydełka, jedno szersze na przodzie i dwa mniejsze po bokach, pokryte włoskami dł. do 7 mm. Otwór dzbanka jest owalny (szerszy niż dłuższy) i otoczony wargą, podobną do tej, jaką posiadają dzbaneczniki. Warga ma szer. do 12 mm na przodzie, zwęża się po bokach i jest pokryta wyraźnymi żeberkami dł. do 11 mm, zakończonymi ostrymi ostrymi zębami, które zakrzywiają się do wnętrza pułapki. Okrągła pokrywka dzbanka posiada 4 wyraźne żeberka, z których dwa środkowe rozwidlają się. Pomiędzy żeberkami znajduje się cienka i przezroczysta tkanka pozbawiona chlorofilu. Pokrywka chroni dzbanek przed nadmiarem wody deszczowej, wypłukaniem składników odżywczych oraz utrudnia ucieczkę schwytanym owadom. W suche dni może się przymykać, zmniejszając parowanie cieczy z pułapek. Wierzch pokrywki pokrywają białe włoski, skupione wzdłuż żeberek i na jej obrzeżach. Dzbanki zwykle zaczynają rosnąć późną wiosną, by osiągnąć dojrzałość latem, kiedy jest najwięcej owadów.
Ubarwienie dzbanków ściśle zależy od ilości światła - im jest go więcej, tym bardziej czerwono-purpurowe stają się dzbanki. Zęby, skrzydełka i żeberka pokrywki wybarwiają się szybciej na czerwono niż pozostałe elementy pułapek. Pokrywka zwykle wybarwia się obustronnie wzdłuż żeberek, rzadziej jest od spodu w całości pomarańczowa, czerwona lub biała. Dzbanki wystawione na bardzo mocne słońce mogą niemal w całości wybarwić się na purpurowo, oprócz spodu i przezroczystych "okienek" w pokrywce.

Podziemną część rośliny stanowi kłącze i system cienkich, kruchych korzeni. U starszych roślin kłącza oraz korzenie są silnie rozgałęzione i wytwarzają nowe stożki wzrostu.

Mechanizm polowania

Cefalotusy wabią owady słodkim nektarem, wydzielanym przez drobne gruczoły, znajdujące się na zewnętrznej powierzchni dzbanka, skrzydełkach i od spodu pokrywki. Ofiara wspina się po pokrytych włoskami skrzydełkach, kierując się w stronę otworu dzbanka. Szeroka pokrywka rzuca cień wokół wargi, a światło wpadające przez przeźroczyste "okienka" i jasny spód pokrywki rozjaśniają wnętrze pułapki. Wzdłuż żeberek zwykle biegną ciemne paski, które w mocnym świetle podkreślają blask bijający przez jasne części pokrywki. Owady odczytują to jako drogę w stronę jasnego nieba i kierują się w stronę tylnej części lub środka dzbanka.
Górna wewnętrzna część pułapki tworzy lekko zwężający się kołnierz, szer. do 13 mm, opadający pionowo do środka. Jest on pokryty ułożonymi na zakładkę komórkami, z mikroskopijnymi wypustkami, które tworzą śliską i trudno przyczepną powierzchnię. Ofiara, która straci przyczepność, spada wprost do wnętrza dzbanka. Wydostanie się utrudniają dodatkowo śliskie ścianki pułapki i zakrzywione do wewnątrz zęby przy otworze. Ofiary toną lub giną z wycieńczenia i głodu, a ich ciała są rozkładane przez enzymy trawienne wydzielane przez wyspecjalizowane gruczoły, znajdujące się w dolnej części wnętrza pułapki.



Hodowla

Wilgotność powietrza: 50-70%.
Światło: słońce lekko rozproszone do pełnego w dużej ilości, minimum 4 godziny dziennie. Zaleca się wschodnie lub południowe okno, a zimą doświetlanie, jeśli nie zimujemy rośliny. W przypadku roślin hodowanych przy sztucznym oświetleniu wskazane jest doświetlanie 12-16 godzin dziennie. Rośliny rosnące w półcieniu są zwykle większe, bardziej zielone, lecz mają mniej dzbanków, a więcej liści nieowadożernych. Duża ilość słońca powoduje wybarwianie się roślin, większą ilość kwiatostanów i dzbanków.
Temperatura: latem w dzień do 25-35°C, nocą 15-20°C. Brak nocnych spadków temperatury poniżej 20°C w dłuższym okresie może osłabić roślinę. Od wiosny do jesieni można cefalotusa hodować przez całą dobę na dworze. Zimą temperatura 5-10°C.
Podłoże: kwaśny torf z piaskiem i perlitem (1:1:1, 2:1:1), kwaśny torf z piaskiem lub perlitem (1:2, 1:3), mech torfowiec z perlitem (1:1, 1:2). Wierzch podłoża można przykryć torfowcem, ewentualnie użyć samego torfowca jako podłoża. Musi być ono dobrze przepuszczalne, zapewniać dobre napowietrzenie i drenaż.
Podlewanie: Podlewanie przez podsiąkanie (wlewamy wodę do podstawki), do podlewania stosujemy czystą wodę. Podłoże powinno być wilgotne, jedynie przy silnych upałach mokre. Poziom wody w podstawce musi być dobrany do wysokości doniczki i temperatury oraz wilgotności powietrza. Niektórzy hodowcy odradzają ciągłe trzymanie doniczki w podstawce z wodą, zwłaszcza przy hodowli w domu lub szklarni.
Doniczka: Wskazana jest duża i głęboka doniczka. Cefalotus ma długie korzenie, które nie mogą stać w wodzie, gdyż może to prowadzić do szybkiego zgnicia rośliny. Wysoka doniczka ułatwia utrzymanie wilgotnego podłoża, a jednocześnie chroni korzenie przed przelaniem.
Przesadzanie: Roślinę przesadzamy zimą lub wczesną wiosną, przed okresem największego wzrostu. Po przesadzeniu roślina może na jakiś czas spowolnić rozwój. Przy przesadzaniu należy uważać na kruche korzenie rośliny.
Okres spoczynku: nie jest wymagany, ale w naturze roślina go przechodzi. Temperatura powinna wynosić 5-10°C. Ograniczamy podlewanie, podłoże powinno być tylko lekko wilgotne. W tym czasie rozwój nowych liści jest spowolniony lub zatrzymany, ale stare liście zwykle nie obumierają. Bez zimowania roślina nie zakwitnie.
Uwagi: roślina jest podatna na choroby grzybowe, zwłaszcza przy hodowli w wysokiej wilgotności (terrarium / paludarium) oraz w stanie spoczynku. Zalecane profilaktyczne pryskanie preparatami grzybobójczymi (Topsin, Teldor, itp.) w niskim stężeniu.

Rozmnażanie

Sadzonki liściowe: odrywamy zdrowy, dorosły ale nie stary liść lub dzbanek jak najbliżej nasady, pociągając je lekko w dół. Ogonek sadzonki zakopujemy płytko w podłożu, samego liścia ani dzbanka nie przysypujemy. Całość umieszczamy w ciepłym i jasnym miejscu, lecz nie w bezpośrednim słońcu. Zapewniamy jednocześnie bardzo wysoką wilgotność - doniczkę można zamknąć w foliowej torebce, uważając żeby nie "ugotować" sadzonek. Nowe stożki wzrostu powinny pojawić się po okresie od kilku tygodni do kilku miesięcy. Póki liść lub dzbanek pozostają zielone, póty jest szansa na rozmnożenie. Młode roślinki rosną stosunkowo szybko i można je aklimatyzować do nieco niższej wilgotności. W ciągu następnych dni stopniowo robimy w torebce kolejne dziurki i zmniejszamy wilgotność. Sadzonki ukorzeniają się po kolejnych kilku miesiącach i można je wtedy rozsadzić do większych doniczek. Tak uzyskane rośliny osiągają dorosłość w 2-3 lata.
Sadzonki korzeniowe: przy przesadzaniu rośliny odcinamy ze zdrowego korzenia odcinek długości 2-3 cm. Zakopujemy poziomo w podłożu na głębokości 5-10 mm i zapewniamy warunki jak sadzonkom liściowym. Po kilku tygodniach powinny pojawić się nowe stożki wzrostu. Takie sadzonki osiągają dorosłość nieco szybciej niż sadzonki liściowe.
Podział: roślina bardzo łatwo sama się dzieli i wytwarza nowe stożki wzrostu. Przy przesadzaniu rozcinamy kłącze i oddzielamy młode roślinki, najlepiej wraz z fragmentem korzeni. Jeśli sadzonka nie posiada swoich korzeni, traktujemy ją jak sadzonkę liściową i umieszczamy w bardzo wysokiej wilgotności. Ukorzenianie może trwać 2-3 miesiące.
Nasiona: uzyskane nasiona należy poddać stratyfikacji. Wysiewamy je na wilgotne podłoże i przez ok. 2 miesiące trzymamy doniczkę w temperaturze 5-8°C i wysokiej wilgotności (foliowa torebka). Po tym okresie umieszczamy wciąż zafoliowaną doniczkę w ciepłym i jasnym miejscu, lecz nie w bezpośrednim słońcu. Kiełkowanie trwa zwykle kilka tygodni, ale może też trwać kilka miesięcy. Kiedy roślinki wykiełkują i podrosną, można je aklimatyzować do niższej wilgotności. Najlepszym okresem do wysiewu nasion jest grudzień, gdyż rośliny powinny zacząć wschodzić wiosną, w marcu. Roślina osiąga dorosłość po 3-6 latach od wykiełkowania. Trwałość nasion jest dość niska, powinno się je wysiać w sezonie następującym tuż po zbiorach. Można nieco przedłużyć ich przydatność, przechowując je w suchym, chłodnym miejscu, w temperaturze 8-10°C.

Dzbanecznik (Nepenthes) - rodzaj roślin owadożernych z rodziny dzbanecznikowatych (Nepenthaceae), obejmujący ok. 130 gatunków. Występują głównie w południowo-wschodniej Azji (Borneo, Sumatra, Filipiny, Sulawesi, płw. Malajski i Indochiński, Nowa Gwinea). Pojedyncze gatunki występują na terenach wysuniętych bardziej na północ (Indie i Sri Lanka), na zachód (Seszele i Madagaskar) oraz na południe (Australia i Nowa Kaledonia). Występowanie większości poszczególnych gatunków ogranicza się do jednego konkretnego regionu, tzn. gatunki np. z Borneo nie występują na Sumatrze czy Mindanao i odwrotnie. Często są to endemity, których naturalne środowisko ogranicza się do jednego łańcucha lub masywu górskiego.

Środowisko

Dzbaneczniki można bardzo ogólnie podzielić na trzy grupy, biorąc pod uwagę wysokość geograficzną, na jakiej występują:
dzbaneczniki nizinne (lowland) - stanowią ok. 30% gatunków, rosną zwykle na wysokości 0-1000 m n.p.m., na obszarach z ciepłymi lub gorącymi dniami (25-30°C, maks. 35°C) i umiarkowanymi lub ciepłymi nocami (min. 20-22°C)
dzbaneczniki wysokogórskie (highland) - stanowią ok. 70% gatunków, rosną zwykle na wysokości 1000-2500 m n.p.m. (niektóre gatunki nawet powyżej 3000 m n.p.m.), na obszarach z umiarkowanymi lub ciepłymi dniami (maks. 20-24°C) i chłodnymi lub zimnymi nocami (7-15°C)
dzbaneczniki pośrednie (intermediate) - rosnące na wysokości 750-1500 m n.p.m., tolerujące warunki pośrednie, czyli ciepłe lecz nie upalne dni (ok. 24-26°C) i umiarkowane lub chłodne noce, ale bez nocy zimnych (ok. 17-19°C).
Ten podział jest dość umowny, gdyż spora część gatunków określanych potocznie jako nizinne czy wysokogórskie toleruje także warunki pośrednie. Z kolei gatunki rosnące na wysokościach pośrednich zwykle są albo pośrednio-nizinne albo pośrednio-górskie. Gatunki zaliczane bezwględnie do mocno ciepłolubnych lub zimnolubnych określa się czasem mianem ultra-nizinne i ultra-wysokogórskie. Trzeba też mieć na uwadze, że temperatury na wysokości np. 1500 m. n.p.m. na Borneo będą inne niż na tej samej wysokości np. na północy Filipin.
Dzbaneczniki występują na terenach, na których cały rok panuje duża wilgotność powietrza i obfite opady. Jedynie kilka gatunków z Indochin zamieszkuje tereny nękane sezonowymi suszami. Dla pozostałych dzbaneczników długotrwała susza jest zabójcza. Preferują duże ilości światła, zwykle lubią mocne lub bezpośrednie słońce; nieliczne gatunki radzą sobie dobrze w warunkach zacienionych.
Dzbaneczniki rosną na glebach ubogich w składniki odżywcze (zwłaszcza w azot i fosfor), na których wiele innych roślin nie jest w stanie egzystować. Często jest to cienka warstwa wypłukanej z minerałów materii organicznej zalegająca na skałach, grubsze warstwy ubogiego w składniki odżywcze torfu, podłoża piaszczyste, gliniaste, wapienne, ultramaficzne lub laterytowe. Zwykle (choć nie zawsze) jest to podłoże mocno kwaśne (pH 3-4). Pojedyncze gatunki rosną na przybrzeżnych urwiskach lub lasach namorzynowych i są wystawione na działanie słonawej wody. Niektóre dzbaneczniki rosną także lub wyłącznie jako epifit (wśród gałęzi drzew) lub litofit (na gołej skale).

Typowe środowiska występowania dzbaneczników to:
wiecznie zielone lasy deszczowe, zdominowane przez drzewa z rodzaju Dipterocarpus
lasy bagienne
lasy wrzoścowe (kerangas)
lasy górskie, lasy mgliste (dolne i górne piętro), zwykle gęsto porośnięte mchami i porostami
strome zbocza, skalne urwiska i klify
słonowodne lasy namorzynowe
zniszczona lub odradzająca się wtórna roślinność (pozostałości po wyrębie lasu, pastwiska, pobocza dróg)
zarośla i sosnowe laski terenach dotkniętych sezonową suszą (Indochiny)

Budowa rośliny

Dzbaneczniki to rośliny wieloletnie. Młode osobniki mają postać zwartych rozet na krótkich łodygach i gęsto ułożone liście. U kilkuletnich roślin odstępy między liśćmi (tzw. międzywęźla) zaczynają się stopniowo wydłużać i większość gatunków przekształca się w okazałe pnącza. Roślina najczęściej wspina się w górę do światła, czepiając się drzew i krzewów lub (rzadziej) płoży się po ziemi. Długość pnącza zwykle wynosi od kilku do kilkunastu metrów, ale niektóre gatunki (np. Nepenthes gymnamphora) mogą osiągnąć nawet do 40 metrów. Tylko nieliczne gatunki w okresie dorosłości pozostają niewysokimi rozetami liści na samo podtrzymującej się łodydze. U większości dzbaneczników jest ona zbyt cienka i giętka, by samodzielnie udźwignąć ciężar rośliny.
Wraz ze wzrostem rośliny dolna część łodygi zwykle twardnieje i drewnieje. Często jest tak, że długie pnącze w przeważającej większości jest zdrewniałe, a jedynie górne 1-2 metry są miękkie i zielone. Starsze rośliny wypuszczają nowe stożki wzrostu u swojej podstawy lub na dolnych częściach łodygi. Młode odrosty z czasem również przekształcają się w pnącza.

Liście dzbaneczników wyrastają pojedynczo i naprzemiennie. Największe są wytwarzane przed wejściem w fazę pnącza, później nieco maleją. Liście oprócz blaszki liściowej posiadają na swoich końcach wąsy będące przedłużeniem głównego nerwu liścia. Na końcach wąsów wyrastają dzbanki wypełnione cieczą trawienną, pełniące funkcję pułapek. Wielkość dzbanków różni się w zależności od gatunku - ich długość może wynosić od 5-8 cm do 30-40 cm, natomiast objętość dochodzić do 3,5 litra. Dzbanki posiadają u góry wieczko (łac. operculum), które zwykle chroni pułapkę przed wodą opadową. Nadmiar wody mógłby zbyt mocno rozcieńczać ciecz trawienną lub wypłukiwać z niej składniki odżywcze.

Większość dzbaneczników produkuje co najmniej dwa rodzaje dzbanków. Młode rośliny wytwarzają tzw. dzbanki dolne, starsze rośliny - tzw. dzbanki górne. Przy dzbankach dolnych wąs umocowany jest z przodu pułapki, są one zazwyczaj większe, bardziej pękate, ciemniej ubarwione i mają z przodu dwa wyraźne skrzydełka. Przy dzbankach górnych wąs jest umocowany z tyłu (po stronie, po której przymocowane jest wieczko) i zwykle zawija się wokół gałęzi, by podtrzymać roślinę. Dzbanki górne są na ogół mniejsze i jaśniejsze, często bardziej smukłe i lejkowate, a ich skrzydełka są mocno zredukowane. Czas wytwarzania jednego dzbanka może wynosić od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.
Podziemną część rośliny stanowi krótka, zdrewniała łodyga i sieć korzeni. Korzenie są cienkie, nitkowate i rozgałęzione. System korzeniowy zwykle jest krótki i słabo rozwinięty. Na glebach bardzo ubogich w składniki odżywcze służy głównie do pobierania wody i umocowania rośliny.

Dzbaneczniki zakwitają po osiągnięciu dorosłości. Wszystkie są roślinami dwupiennymi, czyli produkują kwiaty żeńskie i męskie, które występują na oddzielnych osobnikach. Kwiaty są drobne, mają 4 działki okwiatu i cechuje je brak wyraźnych płatków i działek kielicha. Najczęściej roślina produkuje jeden kwiatostan na raz, ale jego długość może wahać się w zależności od gatunku od kilku do nawet 120 centymetrów, ilość kwiatów od 10 do kilkuset. Częstotliwość i pora kwitnienia także są bardzo zróżnicowane. Kwiaty zakwitają kolejno, wraz z rozwojem kwiatostanu, od jego podstawy do wierzchołka i są otwarte po kilka dni.

Mechanizm polowania

Dzbaneczniki wabią ofiary ubarwieniem pułapek i słodkim nektarem. Specjalne gruczoły wydzielają wabiącą owady ciecz, która gromadzi się na spodniej stronie wieczka dzbanka oraz na wewnętrznej stronie wargi okalającej otwór dzbanka. Znajdujące się na przodzie pułapki skrzydełka ułatwiają wspinanie się na dzbanek i wskazują owadom właściwy kierunek. Warga dzbanka jest gładka i śliska, a owady próbujące zdobyć nektar balansują wprost nad otworem dzbanka. Każdy nieostrożny ruch może spowodować, że ofiara wpadnie do środka.

Wydostanie się na zewnątrz jest bardzo trudne. Warga dzbanka u niektórych gatunków opada pionowo wgłąb pułapki, a jej wewnętrzna krawędź często jest zakończona ostrymi, zagiętymi do środka kolcami. Oprócz tego górna część wnętrza dzbanka pokryta jest mikroskopijnymi, woskowymi płytkami, które odłamują się pod ciężarem wspinającego się owada i przyklejają do jego odnóży, zmniejszając tym samym ich przyczepność. Ofiara nie może się utrzymać na ściance dzbanka i spada w dół pułapki, wprost w trawienną ciecz.

Ciecz trawienna jest u niektórych gatunków gęsta i lepka lub zawiera śluzowate, kleiste nitki. Ofiara, która w nią wpadnie, jest natychmiast obklejana i unieruchamiana. U innych gatunków ciecz jest bardzo wodnista i ma niskie napięcie powierzchniowe, co sprawia, że ofiara błyskawicznie tonie. Większe owady, które nie utoną, po pewnym czasie giną z wycieńczenia lub głodu. Ciała ofiar są rozkładane przez enzymy trawienne wydzielane przez inne wyspecjalizowane gruczoły, znajdujące się na w dolnej części wnętrza pułapki. Proces ten jest zwykle wspomagany przez różne organizmy i bakterie zamieszkujące wnętrze dzbanków. Składniki odżywcze ze strawionej ofiary (głównie azotany) są wchłaniane poprzez gruczoły do tkanek dzbanka.

Ofiarami dzbaneczników padają głównie owady: mrówki, chrząszcze, karaluchy, termity, muchy, osy, ćmy, komary. Sporadycznie ofiarami dzbaneczników padają małe kręgowce: drobne gryzonie lub ptaki. Niektóre gatunki czerpią składniki odżywcze z odchodów ptaków i gryzoni, a jeszcze inne urozmaicają swoją dietę liśćmi, które wpadną do dzbanków.



Hodowla

W hodowli dzbaneczników bardzo ważne są stabilne warunki. Rośliny źle znoszą zwłaszcza zmiany rodzaju i ilości światła, dlatego nie powinno się ich przenosić z miejsca na miejsce. Po każdej zmianie zwykle muszą się aklimatyzować, co może skutkować zahamowaniem wzrostu lub utratą dzbanków.
Moje dzbaneczniki odczuły przeniesienie z jednego paludarium do drugiego, mimo że natężenie światła, wilgotność i temperatury w obu zbiornikach były zbliżone. Na miesiąc zatrzymały swój wzrost i straciły najstarsze dzbanki. Odczuły także zmianę ustawienia paludarium z równoległego do okna na prostopadłe.
Światło: Większość gatunków preferuje rozproszone światło w dużych ilościach, przez 12-14 godzin dziennie. Nie należy wystawiać roślin, zwłaszcza młodych dzbaneczników na działanie silnego, bezpośredniego słońca, gdyż może to powodować oparzenia liści. Wskazane jest postawienie rośliny przy oknie wschodnim lub południowym i rozproszenie światła słonecznego np. firanką. Zbyt krótki okres dziennego naświetlania lub słabe światło spowoduje, że roślina przestanie wytwarzać dzbanki. Zimą dla prawidłowego rozwoju konieczne jest doświetlanie sztucznym światłem. W przeciwnym razie roślina będzie rosnąć, lecz istniejące dzbanki mogą uschnąć, a nowe się nie wytworzą. Wiosną wszystko powinno wrócić do normy.
Temperatury: Dzbaneczniki nizinne, a także popularne krzyżówki, które można nabyć np. w kwiaciarni czy markecie budowlanym są z reguły ciepłolubne. Wymagają temperatury w dzień ok. 20-30°C i nie lubią zimnych nocy, poniżej 16-18°C. Mogą całą dobę rosnąć w stałej temperaturze, ale tolerują jej naturalne, nocne spadki.
Dzbaneczniki wysokogórskie zwykle tolerują dzienne temperatury ok. 20-25°C, lecz do prawidłowego rozwoju i wytwarzania dzbanków wymagają chłodnych lub zimnych nocy (10-15°C, czasami jeszcze mniej). Zapewnienie przez cały rok, również latem, takich nocnych spadków temperatur jest główną trudnością w hodowli "górali".
Niektóre dzbaneczniki występujące na bardzo zróżnicowanych wysokościach, a także mniej wymagające gatunki wysokogórskie rosnące na niższych wysokościach (1000-1500 m n.p.m.) mogą być hodowane w warunkach pośrednich (intermediate). W ciągu dnia można zapewnić im temperatury ok. 24-26°C, bez upałów, a nocą ok. 17-19°C. Takie warunki zniesie też część odmian nizinnych i krzyżówek.
Dzbaneczniki nie przechodzą zimowego okresu spoczynku i w ciągu całego roku powinny mieć w miarę wyrównany zakres temperatur dobowych.
Podlewanie i wilgotność: Dzbaneczniki podlewamy od góry, wodą destylowaną/osmotyczną. Większość gatunków preferuje podłoże stale wilgotne, niektóre gatunki typowo nizinne tolerują podłoże mokre. Nie należy jednak skrajnie przelewać ani przesuszać podłoża oraz umieszczać doniczek w podstawce z wodą.
Większość gatunków generalnie wymaga wysokiej wilgotności powietrza (minimum 70-80%), wskazana jest więc hodowla w terrarium lub paludarium. W przypadku niskiej wilgotności i małej ilości światła część roślin umrze, a inne będą rosnąć, lecz nie wytworzą dzbanków.
Jako podłoże nie stosuje się samego torfu (może za bardzo się zbijać), ani żadnego rodzaju ziemi kwiatowej i gotowych mieszanek, ze względu na obecność nawozów. Wyjątkiem są podłoża do storczyków, których używa część hodowców.
Pielęgnacja: Stare liście odcinamy dopiero, gdy całkowicie uschną. Podobnie postępujemy z suchymi dzbankami, odcinając je wraz z wąsem. Dzbanki uschnięte do połowy zostawiamy.
Dzbaneczniki z wiekiem przekształcają się z rozety w dość szybko rosnące pnącze. Jeśli chcemy, żeby roślina miała zwarty pokrój, przycinamy pędy na wiosnę. Nie jest to zabieg wymagany, nieprzycinana roślina także dobrze rośnie, jedynie wymaga podpórki do podtrzymania pnącza. W miarę wzrostu rośliny dolna część łodygi zasycha, drewnieje i traci liście, jednak jednocześnie zwykle wypuszcza młode pędy, które przysłaniają "gołe" miejsca na starszych łodygach.

Rozmnażanie

przez podział - starsze rośliny wytwarzają u podstawy młode odrosty i rośliny potomne. Gdy nieco podrosną, można je oddzielić od rośliny matecznej i w razie potrzeby ukorzenić.
nasiona - uzyskanie nasion we własnej hodowli niezmiernie trudne. Po pierwsze dzbaneczniki są roślinami dwupiennymi, czyli oddzielnie występują osobniki żeńskie i męskie. Po drugie dzbaneczniki rosną stosunkowo wolno, osiągnięcie dojrzałości zajmuje im kilka lat, a nawet wtedy kwitną rzadko. W dodatku osobnik żeński i męski muszą zakwitnąć w tym samym okresie, gdyż pyłek dzbanecznika ma krótki okres trwałości.

Kapturnica (Sarracenia) - rodzaj roślin owadożernych z rodziny kapturnicowatych (Sarraceniaceae), obejmujący 8 (wg niektórych botaników 11) gatunków oraz wiele podgatunków, odmian i hybryd. Rośliny bardzo łatwo się krzyżują, a obszar występowania wielu gatunków w dużej mierze się pokrywa, co skutkuje dużą liczbą różnych mieszańców.
Nazwa rodzajowa sarracenia pochodzi od nazwiska francuskiego lekarza, naukowca i przyrodnika Michela Sarrazina. Sarrazin podczas wieloletniego pobytu w Kanadzie pod koniec XVII wieku jako pierwszy wysłał do Europy żywe okazy S. purpurea, które opisał Joseph Pitton de Tournefort.

Występowanie i środowisko

Kapturnice występują głównie w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych. Jedynie S. purpurea, która toleruje chłodniejszy klimat, rośnie także na północy i zachodzie kraju, w okolicy Wielkich Jezior i Kanadzie. Niektóre podgatunki i odmiany można spotkać bardziej w głębi lądu, np. na górzystych obszarach Appalachów.
Naturalne środowisko kapturnic to stale podtopione mokradła, bagna, tereny trawiaste, brzegi zbiorników wodnych i strumieni. Rośliny rosną na kwaśnych glebach, opartych na piasku, torfie i torfowcu, ubogich w składniki odżywcze. Preferują miejsca z dużą ilością mocnego, bezpośredniego słońca. Rosną na obszarach, gdzie panuje wyraźny podział pór roku na lato i zimę.

Wygląd rośliny

Kapturnice to rośliny wieloletnie, formują postać przyziemnych rozet złożonych z liści przekształconych w pułapki. Liście mają kształt podłużnych, wysokich, rurkowatych dzbanków, przypominających wyglądem wydłużony lejek. Zwykle rosną pionowo lub prawie pionowo do góry, jedynie dwa gatunki (S. purpurea i S. psittacina) mają dzbanki rosnące płasko przy ziemi, z lekko wzniesionymi końcami. Wielkość dzbanków waha się zależnie od gatunku od 10 do 120 cm.
Na końcu dzbanka znajduje się płat zwany kapturem lub pokrywką. Jest ona nieruchoma i osadzona na mniej lub bardziej wyraźnej wąskiej kolumnie. Na przedniej części dzbanka znajduje się inny spłaszczony, wydłużony płat zwany skrzydełkiem (ala), którego wielkość różni się w zależności od gatunku i warunków, w jakich rośnie roślina. Dzbanki zwykle żyją jeden rok (S. purpurea są to często dwa lata). Zwykle w okresie zimowego spoczynku usychają, a następnej wiosny roślina wypuszcza nowe, większe pułapki.
Dwa gatunki *S. flava i S. oreophila) oprócz owadożernych dzbanków regularnie wytwarzają pod koniec sezonu nieowadożerne, spłaszczone, wydłużone liściopodobne struktury, tzw. fyllodia. Są to zmodyfikowane ogonki liściowe, określane czasem terminem "liście zimowe", gdyż pozostają zielone przez okres spoczynku.

Podziemną część rośliny stanowi kłącze (podziemna łodyga), od którego odchodzą korzenie wiązkowe. Kłącze bardzo łatwo się dzieli i zwykle posiada kilka stożków wzrostu. Umożliwia też roślinom przetrwanie niesprzyjających warunków, okresu zimowego i pożarów.

Kwiaty pojawiają się zwykle wczesną wiosną lub w środku lata (marzec - czerwiec), przed lub w trakcie wytwarzania pierwszych po zimowaniu dzbanków. Mają charakterystyczny, parasolowaty kształt, 3-10 cm średnicy i 5 płatków. Przybierają barwę czerwoną, żółtą, białą lub zielonkawą. Rosną pojedynczo na wysokich pędach kwiatowych, by uchronić zapylające je owady (głównie pszczoły) przed schwytaniem w pułapki.



Mechanizm polowania

Kapturnice wabią owady jasnym ubarwieniem dzbanków i wydzielanym nektarem. Słodka ciecz gromadzi się na krawędziach pokrywki i śliskiej, wywiniętej krawędzi dzbanka, a czasami jest też obecna na krawędzi skrzydełka. Spód pokrywki pokrywają skierowane w dół włoski, które kierują owady do środka pułapki. Dzbanek wewnątrz swojej górnej części jest pokryty śliską, woskowatą substancją, która utrudnia poruszanie się i utrzymanie przyczepności. Ofiara spada do niżej położonej części, wypełnionej enzymami trawiennymi, które rozkładają jej ciało. Ścianki dzbanka w tej części są pozbawione woskowego nabłonka, dzięki czemu składniki odżywcze są łatwiej wchłaniane przez roślinę. Pancerzyki zwykle nie są trawione i z czasem wypełniają dzbanek.

Hodowla

Wilgotność powietrza: 40-60%. Kapturnice tolerują wilgotność pokojową, ale lepiej czują się w nieco wyższej. Nie zaleca się jednak bardzo wysokiej wilgotności, jaka panuje np. w terrarium.
Światło: duże ilości pełnego, bezpośredniego słońca, minimum 12 godzin dziennie. Zalecane jest południowe okno, a od wiosny do jesieni hodowla przez całą dobę na dworze.
Temperatura: latem 20-35°C, zimą 0-15°C.
Podłoże: kwaśny torf z gruboziarnistym piaskiem i/lub perlitem (1:1, 1:1:1).
Podlewanie: podłoże cały czas mokre. Podlewanie przez podsiąkanie.
Okres spoczynku: od późnej jesieni (listopad) do wczesnej wiosny (marzec). Wraz ze skracającym się dniem i zmniejszającą się ilością światła rośliny wchodzą w stan spoczynku. Dopóki temperatura nie spada poniżej 0°C, można trzymać rośliny na dworze.
Kapturnice można przezimować w dowolnym miejscu, gdzie panuje temperatura poniżej 15°C. Może to być strych, piwnica, garaż, itp. Czasami wystarczy parapet i nieszczelne okno. Ostatecznie można przezimować roślinę w lodówce, wkładając ją wcześniej do foliowego worka z dziurkami.
Kapturnica zimą nie wymaga mocnego światła, ale wpływa ono korzystnie na zimowanie, zwłaszcza jeśli roślina jest przechowywana w temperaturze powyżej 10°C. Im niższa jest temperatura zimowania, tym mniej potrzeba światła. Może to być światło dzienne, a w pomieszczeniu bez okna - światło ze słabej żarówki energooszczędnej.
W okresie spoczynku ograniczamy podlewanie, podłoże powinno być tylko lekko wilgotne. W większości przypadków wystarczy podlać roślinę raz na 1-2 tygodnie. Nadmiar wody zimą może spowodować zgnicie rośliny.
W zimę szczyty kapturów lub całe kaptury najczęściej usychają, a sporadycznie wypuszczane nowe liście są zdeformowane, płaskie i nieowadożerne. Jest to normalny objaw. Uschnięte fragmenty liści można usuwać, ale nie jest to konieczne. Należy jednak obserwować, czy podłoże i roślina nie są atakowane przez pleśń. W takim wypadku należy spryskać roślinę środkiem grzybobójczym typu Topsin lub Teldor.
Gdy mrozy ustąpią, można wystawić rośliny z powrotem na dwór, które w naturalny sposób wybudzą się. Starsze rośliny zwykle wypuszczają najpierw pęd kwiatowy, a dopiero potem młode liście. Na wiosnę zaleca się usunięcie wszelkich starych fragmentów liści, by nie ograniczały dostępu światła wybudzającej się roślinie.
Uwagi: Kapturnice są uważane za łatwe w hodowli i wszystkie wymagają generalnie takich samych warunków.

Rozmnażanie

Nasiona: rośliny należy zapylić ręcznie, a do prawidłowego zapylenia powinno użyć się dwóch genetycznie odmiennych roślin. Nasiona wymagają 6-8 tygodni zimnej stratyfikacji (warunków symulujących zimę. W tym celu umieszczamy nasiona w kawałku mokrego, papierowego ręcznika, zamykamy w woreczku strunowym i umieszczamy w lodówce lub innym chłodnym miejscu, w temperaturze ok. 1-7°C. Możemy również wysiać je od razu do doniczki, wstawić doniczkę do podstawki z wodą, całość zamknąć w worku strunowym i umieścić w lodówce. Po tym okresie przenosimy doniczkę do jasnego i ciepłego (20-28°C) miejsca. Kiełkujące nasiona preferują podwyższoną wilgotność (70-100%), więc doniczkę trzymamy w terrarium, paludarium lub w foliowym worku. Unikamy bezpośredniego słońca, gdyż pod folią nasiona mogą się "ugotować". Kiełkowanie trwa 2-6 tygodni.
Sadzonki liściowe: odcinamy dorosły liść z fragmentem kłącza i kilkoma korzonkami, sadzimy w wilgotnym podłożu i stawiamy w jasnym i ciepłym miejscu.
Podział: roślina z czasem tworzy u podstawy nowe stożki wzrostu i młode rośliny, które można odciąć i posadzić jak sadzonki liściowe.
Kłącze: Starsze rośliny mają długie, poziomo rosnące kłącze. Odkopujemy jego górną połowę nie naruszając korzeni. Ostrym nożem robimy pionowe nacięcia do połowy głębokości, w odstępach co 2-3 cm. Zostawiamy kłącze odkryte i w ciągu kilku tygodni w miejscach nacięć powinny pojawić się nowe stożki wzrostu. Kiedy zaczną wypuszczać własne korzenie, oddzielamy je od rośliny matecznej.

Tłustosz (Pinguicula) - rodzaj roślin owadożernych z rodziny pływaczowatych (Lentibulariaceae), obejmujący ponad 90 gatunków. Rosną one w głównie w Ameryce Środkowej i Południowej, a także w Ameryce Północnej, Europie i północnej Azji. W Polsce spotyka się dwa gatunki (P. alpina i P. vulgaris).
Tłustosze są zwykle roślinami wieloletnimi (rzadko jednorocznymi). Formują na ogół przyziemną rozetę liści korzeniowych, bez łodygi. Rosną na ubogich, kwaśnych, piaszczystych glebach, torfowiskach, a nawet pionowych skalnych ścianach. Bardzo ubogi system korzeniowy służy głównie do umocowania rośliny do podłoża i pobierania wody. Owadożerność rekompensuje braki składników odżywczych, w szczególności przyswajalnego azotu.



Mechanizm polowania

Liście tłustoszy są sztywne i mięsiste. Występują na nich dwa typy gruczołów: gruczoły na włoskach, wydzielające lepki śluz, których zadaniem jest zwabienie i przyklejenie owadów oraz znajdujące się na powierzchni liścia gruczoły trawienne wydzielające enzymy. Po schwytaniu ofiary jej ciało jest rozpuszczane przez enzymy, a powstała ciecz jest wchłaniana przez otwory w kutykuli (nabłonku) liścia. Po ofierze zostaje tylko chitynowy pancerzyk. Te same otwory zwiększają także utratę wody przez liść, dlatego większość tłustoszy rośnie w środowiskach wilgotnych.

Tłustosze dzielą się na dwie grupy i cztery podgrupy:

1.tłustosze tropikalne:
jednorozetowe: przez cały rok tworzą jednakową rozetę liści owadożernych
dwurozetowe: w ciepłym i wilgotnym okresie wzrostu tworzą rozetę liści owadożernych; w chłodnym i suchym okresie spoczynku tworzą zwartą, mniejszą rozetę liści nieowadożernych
2.tłustosze klimatu umiarkowanego (zimnolubne):
jednorozetowe: kwitną latem; od wiosny do jesieni tworzą jedną rozetę liści owadożernych; na czas zimowego spoczynku wytwarzają pąki przetrwalnikowe
dwurozetowe: kwitną latem; wiosną wytwarzają mniejszą rozetę generatywną, a latem i jesienią większą - wegetatywną; na czas zimowego spoczynku wytwarzają pąki przetrwalnikowe

Hodowla tłustoszy meksykańskich

Tłustosze tropikalne uprawia się w zbliżonych warunkach. Wszelkie znaczące różnice są wymienione na podstronach z poszczególnymi gatunkami.
Wilgotność powietrza: zalecana jest nieco podwyższona (60%-80%), ale rośliny tolerują także niższą, pokojową (40%-60%). Wskazana jest także przynajmniej lekka wentylacja i unikanie zastałego powietrza.
Światło: dużo rozproszonego światła, część gatunków toleruje bezpośrednie słońce.
Temperatura: latem 20-25°C (maks. 30°C), zimą ok. 10°C (min. 5°C, max. 15°C).
Podłoże: kwaśny torf + gruboziarnisty piasek + perlit + wermikulit (2:1:1:1), ewentualnie kwaśny torf + gruboziarnisty piasek lub perlit (1:1). Niektórzy hodowcy preferują podłoża oparte głównie na składnikach mineralnych (perlit, wermikulit, piasek, lawa, pumeks) z małym dodatkiem torfu lub w ogóle bez torfu. W takich mieszankach rośliny rosną wolniej, lecz są silniejsze i mają mocniejszy system korzeniowy.
Podlewanie: podlewanie przez podsiąkanie lub od góry z 1-2 dniową przerwą bez wody. Podlewając od góry staramy unikać zalewania liści. W okresie wegetacji podłoże powinno być wilgotne i lekko przesychać między podlewaniami, aby uniknąć ryzyka zgnicia korzeni i dostarczyć im tlenu.
Okres spoczynku: większość tłustoszy meksykańskich w naturalnym środowisku doświadcza chłodnej i suchej zimy. Wraz ze skracającym się dniem roślina powinna zacząć wytwarzać liście o odmiennym kształcie (rozeta zimowa). Obniżamy wtedy temperaturę i znacznie ograniczamy podlewanie. Bardzo często wystarczy temperatura panująca zimą przy szybie lub lekko nieszczelnym oknie i parapecie nieogrzewanym przez kaloryfer. W okresie spoczynku podłoże powinno być suche lub tylko lekko wilgotne, a podlewanie oszczędne. Przy wyższej wilgotności powietrza (powyżej 70%) może to być nawet raz na miesiąc. Przy bardziej suchym powietrzu można podlewać rośliny raz na tydzień lub dwa, lejąc niewielką ilość wody do podstawki.
Rozmnażanie: Tłustosze najłatwiej rozmnaża się z sadzonek liściowych (najlepsze do tego celu są zimowe liście nieowadożerne). Innym sposobem jest naturalny podział rośliny w okresie kwitnienia (rośliny same się dzielą, wytwarzając nowe stożki wzrostu i z czasem formując kępy). Także u podstawy rośliny z czasem mogą wytworzyć się nowe odrosty. Tłustosze można również rozmnażać z nasion (w przypadku większości gatunków wymagane jest ręczne zapylenie dwóch osobników odmiennych genetycznie).

Charakterystyka rośliny

Środowisko: Wyróżnia się dwa typy środowisk. Rośliny z wybrzeża USA rosną na bagnach, podmokłych łąkach i mokradłach obfitych w torfowiec. Odmiana górska występuje na łagodnych, podsiąkających trawiastych zboczach (do wys. 2500 m n.p.m.). Zwykle rosną na glebach bogatych w serpentyn lub w okolicy skał serpentynowych, zasilane zimną, górską wodą.
Pokrój: przyziemna rozeta. U młodych roślin liście płożą się po ziemi, u starszych rosną pionowo w górę.
Liście mają kształt skręconej tuby, której koniec jest zagięty i tworzy kulistą, wydłużoną komorę. Pułapki po skręceniu są zwrócone na zewnątrz rozety. Wejście do wnętrza pułapki jest umiejscowione od spodu i wyposażone w rozwidlony wyrostek przypominający język węża lub ogon ryby.
Liście są koloru zielonego, a górną powierzchnię komory pokrywają przeźroczyste, pozbawione pigmentu plamki. Komora i język mogą wybarwić się na czerwono w różnym stopniu i na kilka sposobów (język i kaptur, tylko język, tylko spód kaptura, itp.).
Dorosłe okazy (6-8 letnie) zwykle osiągają wysokość 40-70 cm, choć przy mniejszej ilości światła mogą wyciągnąć się do 100 cm. Na wiosnę roślina wypuszcza jeden-dwa duże liście, następne są zwykle mniejsze.
Korzeń: podziemne kłącze z licznymi rozłogami. System korzeniowy jest płytki i słabo rozwinięty. Korzenie grube, lecz delikatne.
Kwiatostan: pojedynczy pęd kwiatowy, wys. 70-80 cm, na szczycie zagięty i skierowany do dołu, z jednym kwiatem. Po zapyleniu pęd rośnie dalej osiągając do 100 cm. Kwiat ma pięć działek kielicha, jasnozielonych, dł. 3 cm i pięć płatków, żółto-pomarańczowych, z widocznym czerwonym użyłkowaniem, krótszych niż działki. Kwiat wydziela nieprzyjemny zapach.
Cykl życia: roślina wieloletnia
Roślina samopylna: nie. W hodowli wskazane jest zapylenie krzyżowe dwóch odmiennych genetycznie roślin.

Mechanizm polowania

Darlingtonia wabi owady kolorem liści oraz nektarem o słodkawym zapachu, który znajduje się na języku i na krawędzi otworu pułapki. Język jest pokryty drobnymi włoskami skierowanymi w stronę otworu, gdzie nektaru jest najwięcej. Owad zbierając nektar z języka, przesuwa się w kierunku wejścia pułapki. Wnętrze jest rozjaśnione światłem wpadającym przez przeźroczyste plamki, co dodatkowo zachęca ofiarę, i ostatecznie wchodzi ona w pułapkę.
Wygięty w dół kształt kaptura utrudnia znalezienie drogi powrotnej. Dodatkowo ofiara jest mylona przez wspomniane plamki. Próbując się przez nie wydostać, traci siły i wcześniej czy później wpada do tuby. Jej górna część jest gładka i bardzo śliska, więc owad spada niżej. Węższa część tuby jest pokryta skierowanymi do dołu włoskami, które utrudniają owadowi powrót. Wreszcie dno tuby wypełnia płyn, w którym ofiara tonie.
Darlingtonia nie wydziela enzymów trawiennych. Rozkładem owadów zajmują się bakterie i mikroorganizmy żyjące we wnętrzu kielicha. Komórki pochłaniające składniki pokarmowe są takie same, jak komórki w korzeniach pobierające składniki odżywcze z gleby.
Budowa kielicha darlingtonii uniemożliwia napełnianie go wodą deszczową. Zamiast tego roślina sama wytwarza płyn i reguluje jego poziom. Gdy w kielichu obecny jest owad, wskutek reakcji chemicznej są pobudzane wyspecjalizowane komórki, które wydzielają dodatkową ilość płynu.



Hodowla

Darlingtonia jest rośliną dość trudną w hodowli. Często roślina po zakupie wytrzymuje rok lub dwa, przy czym systematycznie marnieje i w końcu pada. W innych przypadkach zdarza się, że rośnie, ale bez wigoru i osiąga bardzo niewielkie rozmiary.
Powszechnie uważa się, że jest to spowodowane zbyt wysoką temperaturą podłoża. W naturze roślina występuje na terenach zasilanych zimną górską wodą i rośnie najlepiej, kiedy korzenie i mają niższą temperaturę niż reszta rośliny. Innymi słowy, podłoże powinno być jak najchłodniejsze i nie wolno dopuszczać do jego przegrzewania.
Wilgotność powietrza: roślina potrafi zaadaptować się do niższej wilgotności, ale lubi i optymalnie rośnie w podwyższonej.
Światło: półcień, rozproszone lub pełne słońce. Jednak im więcej słońca, tym wymagana jest wyższa wilgotność. W niższej wilgotności wskazane jest miejsce częściowo zacienione.
Temperatura: latem w ciągu dnia 20-35°C, nocą około 10-15°C. Roślina preferuje chłodne noce. Zimą temperatura 0-15°C. Odmiana z wybrzeża lepiej znosi upały, z kolei odmiana górska jest w stanie przeżyć mroźniejsze zimy.
Podłoże: mocno przepuszczalne, czysty mech torfowiec lub zmieszany z perlitem (1:1). Temperatura podłoża nie powinna przekraczać 20°C, nawet przy największych upałach. Warto posadzić roślinę w białej doniczce, a na wierzch wsypać warstwę białego perlitu.
Podlewanie: podłoże stale wilgotne. Podlewanie od góry zimną, wręcz lodowatą wodą. Można też kłaść na powierzchni kostki lodu. Doniczka nie powinna stać w wodzie, roślina nie przepada za zastałą wodą.
Okres spoczynku: od późnej jesieni (listopad) do wczesnej wiosny (marzec). Temperatura powinna wtedy wynosić 0-15°C. Starsze i dobrze ukorzenione rośliny zniosą okresowe mrozy. Ograniczamy podlewanie i utrzymujemy podłoże tylko lekko wilgotne. Wzrost rośliny zostaje zatrzymany i może ona (choć nie musi) stracić wszystkie liście i zamrzeć aż do kłącza. W łagodniejszym klimacie liście utrzymują się dwa sezony. Wiosną po okresie spoczynku darlingtonia może zakwitnąć.

Rozmnażanie

Podział: starsze rośliny wytwarzają długie kłącza, na końcach których wyrastają młode rośliny potomne. Gdy się ukorzenią, można je oddzielić od rośliny matecznej.
Podział kłącza: czasem roślina wytwarza drugi stożek wzrostu i dzieli się. Można wtedy oderwać część kłącza z nowym stożkiem i fragmentem korzeni.
Nasiona: darlingtonie nie są samopylne i trzeba je zapylić ręcznie. Wskazane jest zapylenie krzyżowe dwóch odmiennych genetycznie roślin. Zapylenie własnym pyłkiem daje dużo gorsze efekty. Nasiona należy poddać 6-8 tygodniowej stratyfikacji. Po tym okresie umieszczamy doniczkę w ciepłym, jasnym miejscu i lekko podwyższonej wilgotności. Rozsadzanie siewek najlepiej przeprowadzić wiosną.

Heliamfora (Heliamphora) - rodzaj roślin owadożernych z rodziny kapturnicowatych (Sarraceniaceae), obejmujący 18 gatunków. Są to rośliny endemiczne, rosną tylko w Ameryce Południowej, na Wyżynie Gujańskiej, na pograniczu Wenezueli, Gujany i Brazylii.
Naturalne środowisko heliamfor to szczyty rozległych gór stołowych zwanych tepui, na wysokości 2000-3000 m n.p.m. Tepui są trudno dostępne i odizolowane od siebie, dlatego występowanie wielu gatunków flory ogranicza się tylko do jednej góry. Klimat jest bardzo wilgotny, obfitujący w ciągłe i ulewne opady deszczu (2000-4000 mm rocznie), które wypłukują luźne gleby i związki odżywcze niemal do gołej skały. Heliamfory najczęściej rosną na odkrytych terenach, wystawione na bezpośrednie działanie dużych ilości światła, ale średnie roczne temperatury wynoszą 8-18°C. Noce są bardzo chłodne, lecz bez mrozów. Niektóre gatunki (H. minor, H. heterodoxa) rosną także u podnóży tepui, na nieco cieplejszych górskich sawannach, na wysokości około 1000 m n.p.m..

Heliamfory tworzą przyziemne rozety z liści przekształconych w pionowe rurkowate dzbanki wysokości 10-50 cm, przypominające pułapki kapturnic. Często rosną w koloniach kilku-kilkunastu roślin. Liście są zielone lub żółtawo-zielone, czasami poprzecinane czerwonymi żyłkami. Pod wpływem silnego światła wybarwiają się częściowo lub w całości na czerwony kolor. Dzbanki nie posiadają wieczka, a jedynie wyrostek wydzielający nektar służący do wabienia owadów. Wyposażone są w szczelinę, przez którą wypływa nadmiar wody deszczowej. Utrzymując stały poziom cieczy roślina chroni się przed przewróceniem dzbanków i wypłukiwaniem schwytanych owadów.
Podziemną część rośliny stanowi kłącze, od którego odchodzą korzenie wiązkowe. System korzeniowy jest dobrze rozwinięty, ale źle znosi przelane i nieprzepuszczalne podłoże.
Kwiaty heliamfor są nieduże, mają kształt dzwonka i 4-6 płatków koloru białego, różowawego lub zielonkawego. Rosną po kilka sztuk na wysokim (60-100 cm) pędzie kwiatowym.



Mechanizm polowania

Rośliny kuszą swoje ofiary słodkawym zapachem i ubarwieniem. Zwabiony owad ześlizguje się z krawędzi dzbanka i wpada do jego wnętrza, które pokryte jest skierowanymi w dół włoskami utrudniającymi wydostanie się. Ostatecznie ofiara tonie w wodzie wypełniającej dzbanek. Heliamfory nie wytwarzają enzymów trawiennych (stwierdzono to tylko u gatunku H. tatei). Trawieniem zajmują się bakterie obecne w płynie wypełniającym dzbanek.

Hodowla

Heliamfory są roślinami raczej trudnymi w hodowli. Wymagają bardzo wysokiej wilgotności powietrza, dużych ilości światła, a jednocześnie niezbyt wysokiej temperatury i chłodniejszych nocy. Łatwiejsze i bardziej odporne są krzyżówki H. heterodoxa × minor i H. heterodoxa × nutans. Z czystych gatunków stosunkowo łatwe w hodowli są H. heterodoxa oraz (chociaż w mniejszym stopniu) H. minor i H. nutans. W praktyce oznacza to tolerowanie nieco wyższych temperatur, wymagania co do ilości światła i wilgotności pozostają bez zmian.
Wilgotność powietrza: 90-100%, wymagane paludarium
Światło: duże ilości silnego światła, słońce rozproszone do pełnego, minimum 12-14 godzin dziennie. Zimą wymagane jest doświetlanie.
Temperatura: latem w dzień 20-25°C, w nocy optymalne są spadki temperatur do 8-15°C. Zimą niższa temperatura w ciągu dnia (ok. 15-20°C) ułatwia kwitnienie.
Podłoże: czysty mech torfowiec lub zmieszany z perlitem (2:1), kwaśny torf + perlit (1:1). Najważniejsze by podłoże było lekkie i dobrze przepuszczalne. Nie należy przesuszać, przelewać, ani dopuszczać do przegrzania podłoża, gdy na roślinę świeci słońce.
Podlewanie: podłoże cały czas wilgotne. Podlewanie raczej od góry, choć niewielka ilość wody w podstawce nie przeszkodzi. Rośliny lubią zraszanie.
Okres spoczynku: heliamfory nie przechodzą okresu spoczynku. Zimą w naturze mają chłodniejsze warunki i można im takie zapewnić także w hodowli (wystarczy temperatura 15-20°C), ale nie jest to wymagane.

Rozmnażanie

Nasiona: wymagane jest zapylenie krzyżowe dwóch roślin. Nasiona wysiewa się na wilgotnym podłożu, w temperaturze ok. 20-22°C, nie w bezpośrednim słońcu. Nasiona wykiełkują w ciągu 3 do 12 miesięcy.
Podział: u podstawy wyrastają młode rośliny. Należy je oderwać, zanurzyć w ukorzeniaczu i posadzić w wilgotnym podłożu. Doniczkę stawiamy w ciepłym miejscu (20-25°C) i wysokiej wilgotności (90-100%).
Roślina generalnie źle znosi przesadzanie.

Pływacz (Utricularia) - najbardziej rozpowszechniony rodzaj roślin owadożernych z rodziny pływaczowatych (Lentibulariaceae), obejmujący wg różnych źródeł 200-300 gatunków. Rosną one na każdym kontynencie, oprócz Antarktydy. W Polsce spotkać można 5 gatunków (U. minor, U. ochroleuca, U. intermedia, U. australis, U. vulgaris).

Wygląd rośliny

Pływacze są bardzo zróżnicowane pod względem wielkości i kształtu. Zwykle tworzą długi, cienki, rozgałęziony pęd (stolon), do którego przytwierdzone są pułapki i liście fotosyntezujące. Rośliny nie posiadają systemu korzeniowego.
Ze względu na naturalne środowisko pływacze można podzielić na 3 główne grupy:
pływacze lądowe - najliczniejsza grupa, rosnące na bardzo mokrych, a nawet zalewanych terenach, na ubogich w składniki glebach. Część naziemną rośliny stanowią fotosyntezujące, najczęściej bardzo drobne liście, pojedyncze lub uformowane w rozetki. Pod powierzchnią znajdują się stolony zaopatrzone w pułapki.
pływacze wodne - rosnące w zbiornikach wodnych, a także w wodzie deszczowej zgromadzonej w liściach roślin z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Najczęściej mają duże, paprociowate liście, które dzielą się na liczne, niewielkie nitkowate fragmenty. Pułapki mogą występować na oddzielnych pędach lub między fragmentami liśćmi. Niektóre gatunki pływają swobodnie, inne chwytają się podłoża.
pływacze epifityczne i litofityczne - porastające omszałe pnie i gałęzie drzew, skały, kamienie, kępy mchu, itp. Część naziemną stanowią fotosyntezujące liście, bardzo często dużych rozmiarów. Pod powierzchnią podłoża lub w wodzie znajdują się stolony z pułapkami.
Kwiaty pływaczy wyrastają po bokach długiego, wzniesionego pionowo pędu. Złożone są z dwóch niesymetrycznych płatków, dolny zwykle jest znacznie większy od górnego. Rozmiary i kolory kwiatów są mocno zróżnicowane, w zależności od gatunku. Jedna roślina mogą wytwarzać zamknięte samopylne kwiaty lub otwarte, do zapylenia przez owady, zależnie od miejsca występowanie lub pory roku. Zdarza się, że na tej samej roślinie występują oba typy kwiatów.



Mechanizm polowania

Pułapki pływaczy to niewielkie (1-2 mm) pęcherzyki z klapką otwieraną do wnętrza. Roślina wypompowuje płyn z pułapki, wskutek czego w środku pułapki jest niższe ciśnienie niż ciśnienie wody na zewnątrz. Przy podrażnieniu klapki lub specjalnych włosków pułapka otwiera się w ułamku sekundy zasysając do środka wodę wraz z ofiarą. Pułapka uwalnia enzymy trawienne i rozkłada ofiarę. W zależności od wielkości owada trawienie trwa od kilku godzin do kilku dni.

Hodowla rośliny

Warunki hodowli znacznie się różnią, w zależności od gatunku. Niektóre pływacze wymagają okresu spoczynku, jeszcze inne wytwarzają zimowe pąki przetrwalne.

Rozmnażanie

przez podział: każdy pływacz rozmnaża się dokonując podziału. Nowe rośliny i stolony oddzielamy od rośliny matecznej i przenosimy do osobnych doniczek/pojemników.
przez liście: najlepiej do tego nadają się pływacze o większych liściach, np. U. longifolia. Odcinamy dwa centymetry liścia lub cały liść, jeśli jest mały i umieszczamy w bardzo mokrym podłożu, przy wysokiej wilgotności i dużej ilości światła.
przez nasiona: nasiona wysiewamy na bardzo mokrego podłoże, przy dużej ilości światła.
przez kwiatostany: gdy kwiatostan będzie miał ostatnie kwiaty, wyrywamy go z podłoża i wsadzamy do nowego pojemnika. Skuteczność tej metody jest raczej niska.
przez pąki przetrwalne (turiony): dotyczy głównie pływaczy wodnych klimatu umiarkowanego.

Brokinia (Brocchinia) - rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae), obejmujący 20 gatunków. Brokinie rosną na Wyżynie Gujańskiej, w południowej Wenezueli, południowej Gujanie, północnozachodniej Brazylii oraz wschodniej Kolumbii.
Naturalnym środowiskiem tych roślin są otwarte, piaszczysto-bagienne tereny na wysokości 800-1500 m n.p.m. oraz niektóre góry stołowe zwane tepui, na wysokości 1800-2800 m n.p.m. Brokinie rosną w miejscach z dużą ilością mocnego światła, na glebach ubogich w składniki odżywcze, a czasem wręcz na nagiej skale.
Tylko dwa gatunki brokinii, B. reducta i B. hechtioides są uważane za owadożerne lub pseudoowadożerne i głównie ich dotyczy niniejszy artykuł.

Wygląd rośliny

Brokinie to naziemne rośliny wieloletnie, tworzą rozety 5-15 liści i dorastają do 30-60 cm wysokości. Mają podłużne, rynnowate, sztywne, pionowo stojące liście, na końcu zaokrąglone i zakończone niewielkim, ostrym kolcem. Liście w dolnej części ściśle przylegają do siebie, tworząc szczelny lej magazynujący wodę z opadów. Ubarwienie liści jest żółtawe, żółtawozielone lub jasnozielone. System korzeniowy jest słabo wykształcony. Kwiatostan jest wzniesiony, prosty, wys. do 60 cm. Kwiaty liczne, białe, drobne, dł. do 5 mm.
B. hechtioides jest trochę większa niż B. reducta i ma nieco bardziej rozchylone liście.



Mechanizm polowania

Brokinie wabią swoje ofiary na dwa sposoby. Pierwszy to substancja zapachowa wytwarzana przez liście i wpuszczana do wody wypełniającej lej. Drugi to odbite od powierzchni liści promieniowanie ultrafioletowe, które przyciąga owady (podobnie jak płatki kwiatowe wielu roślin). Dodatkowo liście pokryte są woskowatym proszkiem, który nadaje im większą śliskość, a na dolnej części liści znajdują się drobne włoski. To wszystko utrudnia owadom ewentualną ucieczkę. Ofiara ześlizguje się na dno leja i tonie. Brokinie żywią się głównie mrówkami, muchami, komarami, pszczołami, osami.
Do niedawna uznawano, że za rozkład owadów odpowiadają symbiotyczne bakterie i inne mikroorganizmy, obecne w kielichach brokinii. W 2005 roku Bartosz Płachno i Andrzej Jankun z Uniwersytetu Jagiellońskiego wykazali, że B. reducta posiada aktywne gruczoły trawienne wydzielające fosfatazę (enzym rozkładający fosforany). Drugi gatunek, B. hechtioides, polega wyłącznie na bakteriach i mikroorganizmach. Rozkładowi ofiar sprzyja także bardzo kwaśne środowisko (pH 3.0) wnętrza kielicha. Uwolnione w tym procesie substancje odżywcze są wchłaniane przez roślinę.
Trzymając się zatem ścisłej definicji, B. reducta uznaje się za roślinę owadożerną, a B. hechtioides za pseudoowadożerną.
W kielichach brokinii żyje wiele insektów i larw, które są odporne na ciecz trawienną. Także niektóre gatunki pływaczy (Utricularia) zapuszczają swoje pędy do wnętrza kielichów i żywią się zamieszkującymi je organizmami.

Hodowla

Obydwa interesujące nas gatunki brokinii hoduje się w takich samych warunkach.
Wilgotność powietrza: zalecana wysoka, 70-80%, ale toleruje niższą, 50-60%.
Światło: bardzo duże ilości mocnego światła, najlepiej pełnego, bezpośredniego słońca, minimum 12 godzin dziennie. Zimą wymagane doświetlanie. Roślina wybitnie światłolubna.
Temperatura: latem 18-25°C (max. 30°C), zimą 10-15°C (max. 20°C). Zalecane są nocne spadki temperatury o co najmniej 5°C.
Podłoże: kwaśny torf + gruboziarnisty piasek + perlit (1:1:1), torf + gruboziarnisty piasek (1:1), torf + perlit (1:1, 1:2), perlit + mech torfowiec (3:1), ewentualnie czysty mech torfowiec.
Podlewanie: podłoże cały czas wilgotne, lecz nie mokre. Podlewanie od góry. Wnętrze kielicha należy napełniać wodą. Niektórzy hodowcy podlewają roślinę wyłącznie poprzez wlewanie wody do kielicha.
Uwagi: Średnio trudna w hodowli. B. reducta mimo braku dostatecznej ilości światła rośnie i może zakwitnąć, lecz wytwarza ciemnozielone, rozchylone liście. W hodowli bardzo trudno jest osiągnąć wygląd, jaki roślina przybiera w naturze, czyli wąska, zwarta tuleja żółto-zielonych liści.

Rozmnażanie

Podział: roślina po przekwitnięciu zwykle umiera, wcześniej wytwarzając u podstawy młode odrosty. Sporadycznie odrosty pojawiają się wewnątrz kielicha lub w odległości kilku centymetrów od rośliny matecznej. Gdy roślina mateczna całkowicie uschnie, możemy rozsadzić odrosty.

Dzbanecznik uskrzydlony, skrzydlaty ( Nepenthes alata )
Okaz z palmiarni

Mój tłustosz właśnie zakwitł i zwabia wszystkie okoliczne muszki , z czego jestem bardzo zadowolona

Liście rosiczki mają wypukłe wypustki, które wydzielają lepką substancję wabiącą owady. Gdy jakiś z nich przysiądzie na chwilę, natychmiast zostaje uwięziony przez kleiste kropelki. Następnie liść powoli zgina się, a owad zostaje strawiony.



Moja rosiczka latem była bardzo łowna muszki owocowe i ziemiórki wyłapywała skrupulatnie przez cały sezon

Moje łapią cały czas,tu mączliki

Tu ziemiórki

A ta się leni,

ale za to jak wygląda

Wspaniały widok.

Ewuś pięknoty , a jakie okazałe ?
Jak się nazywają dwie przedostatnie ?

Rzeczywiście ostatnia tak piękna, że jak nie chce, to niech nic nie łapie