Forum Ogrodnicze Oaza

Rodzaj Heuchera został opisany i nazwany przez Karola Linneusza (1707–1778), który tą nazwą uhonorował współczesnego mu profesora medycyny Johanna Heinricha Heuchera.
Ludowa nazwa tej rośliny rozpowszechniona wśród angielskich osadników to 'alumroot' czyli „korzeń ałunowy”, gdyż sproszkowanych korzeni żurawki używano jako środka tamującego krwawienie.

Polska nazwa tej rośliny została utworzona w połowie XIX wieku, najprawdopodobniej na fali spolszczania wszystkiego, co obce językowo. Dlaczego akurat żurawka? Nikt nie wie, co przyświecało biologom nadającym tę nazwę

Jako jedną z pierwszych żurawek Karol Linneusz opisał żurawkę amerykańską Heuchera Americana. Druga część członu nazwy gatunkowej została nadana ze względu na pochodzenie tej rośliny, która do europejskich ogrodów trafiła z zachodniej części Ameryki północnej.
Stamtąd też wywodzi się większość zbadanych i opisanych gatunków żurawek, a ich formy mieszańcowe uprawiane są jako rośliny ozdobne w ogrodach.

Żurawka amerykańska (Heuchera Americana, Heuchera glauca)

Roślina jest dość zmienna, w zalezności od warunków w których rośnie. Ma kształt kopczyka składającego się z wiecznie zielonych liści w kształcie serca. Wyrastają one na długich ogonkach z krótkich, rozgałęziających się pędów, które w sezonie drewnieją. Długie ogonki pozwalają na obracanie się liścia w stronę słońca, w ten sposób żurawki przystosowały się do trudnych warunków bytowania wśród skał czy na skraju zarośli. Młode liście mają marmurowy wzór z wyraźnym brązowym lub bordowym kolorem przy nerwach. W miarę dojrzewania robią się one zielone z delikatnym odcieniem miedzi. Krawędzie liści są powycinane, ząbkowane. Wiosną pojawiają się drobne maleńkie, brązowo-zielone kwiaty na wysokich, prostych łodygach.



Podejrzewa się, że powcinane krawędzie liści, marmurkowy wzór lub ciemne bordowe lub brązowe unerwienie to cecha obronna przed szkodnikami, roślina w ten sposób imituje chorobę, uszkodzenia, zrażając amatorów liści do konsumpcji.

Zmienne formy żurawki amerykańskiej sprawiły, że w tym gatunku wyróznia się 3 odmiany botaniczne:
H. americana var. americana,
H. americana var. hispida
H. americana var. hirsuticaulis.

Heuchera abramsii

Jest to gatunek endemiczny w Górach San Gabriel w południowej Kalifornii, gdzie rośnie na dużych wysokościach, na skalistych zboczach. Inne popularne nazwy tej żurawki to: San Gabriel Alum Root, Coral Bells, Abram's Alumroot.

Heuchera abramsii jest rośliną o niewielkich pięcioklapowych zielonych liściach. Kwiatostan dorasta do wysokości 15 centymetrów, kwiaty są jasne, różowe lub purpurowe, dzwonkowe kwiaty.

Żurawka agrestolistna Heuchera grossulariifolia var. teniufolia

Pędy rozgałęzione, w sezonie drewniejące tworzą formę półkrzewu.

Liście wyrastają na króciutkim ogonku, są niewielkie, o średnicy 1–7 cm, sercowate lub okrągłe,
3–5-klapowa, klapy zaokrąglone z ząbkowanymi brzegami. Przypominają swoim kształtem i rozmiarem liście agrestu, stąd nazwa 'agrestolistna'. W naturze żurawki agrestolistne rosną w wysokich partiach gór, na zboczach wśród skał.

Białe, dzwonkowate kwiaty wyrastają na długiej łodydze.



Żurawka agrestolistna jesienią

Żurawka walcowata, żurawka cylindryczna, Heuchera cylindrica

W naturze rośnie na zboczach skalnych południowo-zachodniej części Ameryki Północnej wzdłuż wybrzeża Pacyfiku na wysokości 1400–3000 m n.p.m.. Jej naturalne stanowiska to podłoże skaliste i rumoszowe stromych zboczy na wysokości 1000–3400 m n.p.m. oraz skaliste brzegi rzek.

Warunki klimatyczne na tych wysokościach są bardzo surowe i zmienne, w związku z tym ten gatunek botanicznej żurawki może rosnąć również w naszych ogrodach, jest odporny na niskie temperatury zimą.

Jak podaje Gabriela Sąkol, właścicielka kolekcji narodowej żurawek:

'średnica kępy liści dwuletniej H. cylindrica uprawianej w podłożu ogrodniczym to około 40 cm. Kępę tworzy kilka drewniejących krótkopędów długości do 8 cm, luźno przylegających do siebie.'

Ponieważ żurawka ta pojawia się w rozmaitych odległych od siebie miejscach, w skrajnie odmiennych warunkach, toteż w obrębie gatunku pojawiają się dość różne formy liści sercowate, jajowate, okrągłe,
z nasadą sercowatą, uciętą lub klinowatą; płytko 5–7-klapowa, klapy okrągłe, z brzegiem ząbkowanym, wierzchołek ostry lub tępy, powierzchnie gładkie lub pokryte krótkimi lub długimi włoskami. Kolorystyka liści również jest zmienna od jasnozielonej przez szaro-zielony do brązowawego lub czerwonawo-zielonego.



Kwiaty są kremowe lub żółte, zebrane są w zwartym gęstym kłosowo-wiechowatym kwiatostanie.
Żurawka walcowata jesienią




Badania genetyczne doprowadziły do wyodrębnienia następujących odmian tej żurawki:

Heuchera cylindrica var. alpina, Żurawka walcowata odm. wysokogórska - odmiana karłowa, wysokość roślin dochodzi do 15 cm, rozrasta się na boki poprzez krótkie 1-2 cm pędy. Rośnie bardzo wolno. Jej kwiaty są nieco większe niż u gatunku, białe lub kremowe, czasem z czerwonawymi przebarwieniami.




Heuchera cylindrica var. glabella, Żurawka walcowata odm. gładka - podobna do gatunku, pojawiają się jedynie drobne różnice w kształcie blaszek liściowych. Podstawa blaszki u Heuchera cylindrica var. glabella jest zazwyczaj wyraźnie sercowata, ogonki liściowe i pędy są nagie lub delikatnie pokryte gruczołowatymi włoskami.

Heuchera. cylindrica var. orbicularis, Żurawka cylindryczna odm. okrągława - jest mniejsza od gatunku, o niższych kwiatostanach.

Odmiany ozdobne wizualnie najbardziej zbliżone do gatunku:
'Greenfinch' - kwiatostany jasnozielone, kwiaty są szorstko owłosione, a jednolicie zielone liście są pokryte długimi, rzadkimi włoskami.



'Shamrock’ - o kwiatostanach niższych i jaśniejszych niż u ‘Greenfinch’ o seledynowym odcieniu, skąpo owłosione liście mają wyraźny biały marmurkowy wrór.

Heuchera micrantha, wśród poskich ogrodników funkcjonuje pod nazwami żurawka drobna, żurawka drobnokwiatowa
Naturalne siedliska to górzyste części Ameryki Północnej, a zwłaszcza wilgotne i skaliste zbocza, brzegi rzek. Preferuje gleby ubogie w składniki pokarmowe, wilgotne.

Heuchera micrantha jest rośliną o bardzo zmiennym wyglądzie liści. Ogonki liści są zróżnicowanej długości. Na jednej roślinie, rzadko lub gęsto pokryte krótkimi włoskami, ale czasem prawie
gładkie. Blaszka liściowa ma kształt od okrągłej do sercowatej, klapy mogą być zaokrąglone lub mocno ząbkowane.

Pokrój a żurawka ma półkrzewiasty z dobrze rozwiniętym pędem, który z wiekiem staje się kłą-
czowaty.



Od tej żurawki pochodzi wiele odmian żurawek o kolorowych liściach