Forum Ogrodnicze Oaza

Aby rośliny doniczkowe zdrowo rosły i cieszyły nas swoim wyglądem muszą mieć zapewnione odpowiednie warunki.


W procesie fotosyntezy roślina wytwarza substancje pokarmowe, ale potrzebuje też wielu składników do budowy swoich tkanek. Z gleby pobiera makroelementy azot, fosfor, potas. Oprócz tego mikroelementy, czyli pierwiastki wykorzystywane w niewielkich ilościach - żelazo, cynk, magnez. Podłoże w doniczce często nie zapewnia tylu minerałów, ile trzeba do rozwoju rośliny, ponieważ jest go zbyt mało w doniczce. Warto zatem stosowac zasilanie roślin nawozami.

Sposób nawożenia roślin zależy od pory roku, fazy wzrostu rośliny oraz wymagań gatunkowych. Warto zapoznawać się z informacjami z jakich rejonów roślina pochodzi, gdyż łatwiej wtedy jest określić, czego potrzebuje ona do rozwoju.

Warto też orientować się, w jaki sposób rośliny wykorzystują poszczególne pierwiastki, by odpowiednio dobierać sposób nawożenia.


Azot

Jest jednym z najważniejszych pierwiastków, gdyż jest to składnik budulcowy białek i kwasów nukleinowych. Wchodzi też w skład chlorofilu i niemal wszystkich enzymów. Z tych względów azot warunkuje prawidłowy rozwój wszystkich roślin. Pobudza wzrost części podziemnych i nadziemnych, którym nadaje intensywnie zieloną barwę.
Wydłużając okres wegetacji reguluje też zużycie innych składników pokarmowych, takich jak np.: potas czy fosfor. Rola azotu polega również na stymulowaniu syntezy i obiegu regulatorów wzrostu.

Rośliny pobierają azot w postaci azotanów lub w postaci azotu amonowego, które znajdują się w roztworze glebowym.
W podłożu o pH zbliżonym do obojętnego (7) lepszym źródłem jonów jest azot amonowy. Wraz ze wzrostem zakwaszenia gleby wzrasta intensywność pobierania azotu azotanowego.

Objawy niedoboru azotu:

Zahamowanie wzrostu. Nowe liście są małe, zabarwione na kolor bladozielony. Na starszych liściach pojawiają się plamy chlorotyczne. Rośliny słabo się rozkrzewiają, dochodzi do karłowacenia.

Nadmiar azotu
powoduje zbyt szybki wzrost, dużo ciemnozielonych liści a system korzeniowy niezbyt rozbudowany. Rośliny często mają wydłużone łodygi.

Fosfor

Fosfor jest niezbędny ze względu na rolę w procesach biochemicznych. Jest składnikiem kwasów nukleinowych i fosfolipidów, odgrywa ważną rolę w procesach energetycznych komórek, wzmacnia system korzeniowy, jest niezbędny dla obfitego zawiązywania pąków kwiatowych i kwitnienia.

Korzenie roślin przyswajają głównie fosfor występujący w roztworze glebowym w postaci ortofosforanu.
Na dostępność fosforu duży wpływ ma odczyn gleby. Pierwiastek ten staje się nieprzyswajalny dla roślin, gdy spada lub wzrasta pH. Optymalny przedział to pH 6-7.


Niedobór fosforu
prowadzi do osłabienia rozwoju rośliny a zwłaszcza systemu korzeniowego. Charakterystycznym objawem są fioletowe przebarwienia na łodygach i ogonkach liściowych, a czasami też na spodniej stronie liści. Braki fosforu uwidaczniają się najczęściej u siewek i roślin młodych doprowadzając do ograniczenia wzrostu i rozwoju. U starszych roślin dochodzi do brązowienia i zamierania końcówek liści, czasem również do ich opadania. Może również dojść do zahamowania kwitnienia.


Przenawożenie fosforem
Hamuje przemianę materii u roślin. Nie mogą one przyswajać żelaza i miedzi, co prowadzi do wystąpienia objawów niedoboru tych pierwiastków i do zaburzenia wzrostu rośliny.

Potas

jest zaliczany do makroskładników. W roślinach odpowiada za proces fotosyntezy, aktywuje kilkadziesiąt enzymów komórkowych. Jest główną substancją osmotyczną odpowiedzialną za wypełnienie komórek. Potas jest nieodzowny przy syntezie węglowodanów oraz innych substancji organicznych w roślinie. Optymalne dawki tego składnika zwiększają liczbę, wielkość oraz barwę kwiatów, uodparniają rośliny na okresy przesuszenia. W ogrodach zwiększają odporność roślin na mróz.

Objawy niedoboru:
Niedobór potasu w roślinie powoduje ograniczenie transformacji azotu mineralnego do białek, powoduje żółkniecie, brunatnienie i w końcu zamieranie liści oraz ograniczenie kwitnienia, wzrostu kłączy, bulw.

Przenawożenie potasem
hamuje wzrost roślin i powoduje wystąpienie objawów niedoboru magnezu i wapnia, których roślina nie może przyswajać.

Magnez
jest składnikiem chlorofilu - barwnika odpowiedzialnego za proces fotosyntezy. Jony magnezu są aktywatorami wielu enzymów, magnez bierze udział w gospodarce fosforanowej roślin, uodparnia na choroby.
Magnez wpływa ponadto na rozpuszczalność fosforu w glebie.

Objawy niedoboru:
Na dotkniętych niedoborem magnezu roślinach zaobserwować można w obrębie unerwienia chlorotyczne plamy, tzw. chloroza okołonerwowa. Chloroza może przechodzić w zmiany nekrotyczne. Objawy występują zwykle na starszych liściach.

Dostępność magnezu w podłożu ulega obniżeniu przy wartościach odczynu pH poniżej 5,0 drastycznie rosną wówczas straty magnezu spowodowane wymywaniem z podłoża.

Wapń

jest ważnym składnikiem budulcowym ścian komórkowych. Jest też koenzymem wielu reakcji w komórkach roślinnych. Bierze udział w regulacji ciśnienia osmotycznego.
Zapotrzebowanie na wapń jest większe w okresie intensywnego wzrostu rośliny.

W wypadku wapnia należy zwrócić uwagę na odmienne zastosowanie związków chemicznych zawierających ten pierwiastek.

Tlenek wapnia lub węglan wapnia stosujemy, aby podwyższyć pH podłoża. Azotan wapnia, cytrynian wapna (popularne wapno do picia w tabletkach) stosujemy do wzbogacenia podłoża w jony wapna przyswajalne przez rośliny.

Objawy niedoboru:
Niedobór wapnia powoduje zahamowanie wzrostu korzeni i stożków wzrostu w nadziemnych częściach rośliny.

Siarka:

jest składnikiem wielu istotnych dla każdego organizmu białek. Bierze udział w oddychaniu tkankowym.

Objawy niedoboru:
są podobne do objawów niedoboru azotu - najpierw żółkną najmłodsze liście, potem ochodzi do żółknięcia nerwów liściowych, aż chloroza obejmuje całe blaszki liściowe.

Żelazo
to mikroelement, który bierze udział w syntezie chlorofilu. Wchodzi też w skład wielu enzymów oddechowych.

Objawy niedoboru:
Niedobór żelaza objawia się głównie chlorozą obejmującą najpierw młode liście. Zahamowany jest także wzrost roślin na skutek spowolnienia fotosyntezy i oddychania tkankowego, w skrajnych przypadkach może dochodzić do zamierania wierzchołka wzrostu.

Dość często przyczyną niedoboru żelaza w podłożu jest jego zła dostępnością wywołana wysokim pH wody.

W sytuacjach niedoboru żelaza bardzo skuteczne bywają opryskiwania roślin związkami chelatowymi żelaza, nie ulegają one bowiem przekształceniu w związki żelaza dla roślin nieprzyswajalne.


Miedź
Miedź jest pierwiastkiem, który wpływa na rozwój i budowę tkanek, przyspiesza regenerację uszkodzeń, bierze udział w przemianach azotowych, jest składnikiem enzymów oddechowych oraz utleniających. Bierze udział w fotosyntezie. U wielu roślin kwitnących ma duży wpływ na wielkość, trwałość i wybarwienie kwiatów.

Objawy niedoboru:
na liściach roślin występują zazwyczaj białe plamy, a wzrost roślin zostaje zahamowany, często brzegi liści podwijają się ku górze, a następnie liście usychają.

Trawy przy niedoborze miedzi mają słabo rozwinięte korzenie i często nie zawiązują nasion. Może pojawiać się chloroza brzegów liści, bieleniem i skręcanie się liści, zasychanie końców źdźbeł. Opóźnia się też faza kłoszenia, a rośliny mają zwiędły wygląd i tendencję do wylegania.

Cynk
jako mikroelement uczestniczy jako regulator w przemianach węglowodanowych i białkowych. Składnik enzymów łańcucha fotosyntezy.

Objawy niedoboru:
Zahamowanie wzrostu, karłowatość na skutek niedoboru auksyn - roślinnych hormonów wydłużających komórki. Spowodowane jest to niedoborem tryptofanu, w syntezie którego cynk odgrywa bardzo ważną rolę.


Bor
jest składnikiem budującym ściany komórkowe. Reguluje także procesy związane z rozmnażaniem - kwitnienie i owocowanie.

Objawy niedoboru:
Zatrzymanie wzrostu na skutek uszkodzenia stożka wzrostu. Roślina ma przyrosty boczne, jednak są one zdecydowanie mniejsze niż w normalnych warunkach.

Molibden i mangan
odpowiadają za prawidłową gospodarkę azotową rośliny. Razem z żelazem biorą udział w metabolizmie azotanów. Brak molibdenu może powodować niedobory azotu.

Objawy niedoboru:
Na starszych liściach pojawia się jasnozielone zabarwienie, następuje zahamowanie wzrostu.

Ogólne zasady nawożenia roślin doniczkowych

Do nawożenia najczęściej stosuje się stężenie 0,1% - czyli 1 g nawozu na 1 litr wody, polecam jednak przygotowywać stężenia nieco mniejsze, a nawożenie stosować częściej.

Częstotliwość nawożenia należy dostosować odpowiednio do roślin. Te, które rosną szybko, wytwarzają duże liście, wiele kwiatów nawozimy częściej - co 5-10 dni. Rośliny słabiej rosnące nawozimy co 2-3 tygodnie.


Na każdym opakowaniu nawozu jest informacja o proporcjach najważniejszych makroskładników - czyli azotu, potasu, fosforu - NPK Np. NPK 16-16-16 oznacza, że jest 16% azotu, tyle samo potasu i fosforu. Pozostała część to inne składniki i substancje balastowe.


Wiosną, gdy rośliny zaczynają intensywnie przyrastać, należy zasilać je nawozami z przewagą azotu, ponieważ potrzebują go w tym okresie najwięcej. Warto też nawóz azotowy stosować dolistnie.

Z doświadczenia wiem też, że młode liście ładniej się wybarwiają i są mocniejsze, gdy co jakiś czas (kilka razy w sezonie) robi się oprysk nawozem z dodatkiem schelatowanego żelaza.

Nawozu z przewagą azotu potrzebują też rośliny ozdobne z liści, które nie kwitną.

Gdy zawiązują się roślinom pąki kwiatowe, powinny otrzymywać nawóz o zwiększonej ilości potasu i fosforu, ponieważ te składniki odpowiadają za zawiązywanie się i rozwój pąków kwiatowych. Wyjątkiem są róże chińskie, które nie lubią nawozów fosforowych w nadmiernej ilości. Wybieramy dla nich nawóz z wysoką ilością potasu, mniejszą azotu i fosforu. Dla róż chińskich świetną odżywką będą też skórki bananowe, które, zawierają duże ilości potasu, a poza tym szybko rozkładają się.
Ładniejsze wybarwienie kwiatów gwarantują żelazo, miedź oraz mikroelementy.

Nawóz z przewagą fosforu i potasu jest też korzystny dla roślin cebulowych i dla kaktusów.

Gdy sadzimy młode sadzonki stosujemy nawóz ze zwiększoną ilością fosforu, ponieważ ten pierwiastek stymuluje rozwój bryły korzeniowej.

Zimą nawożenie zasadniczo ogranicza się, nie dotyczy to jednak roślin, które zimą rozpoczynają rozwój i kwitnienie.

Rośliny o szczególnych wymaganiach nawozowych

Paprocie - warto kilka razy w sezonie zastosować nawóz zakwaszający ziemię, np. siarczan żelaza.

Petunie, pelargonie i surfinie - wymagają zwiększonej ilości żelaza.

Róże chińskie (rosa sinensis) wymagają ziemi o lekko obniżonym pH oraz nawożenia nawozem o dużej zawartości potasu. W sezonie kwitnienia oprócz nawozu wieloskładnikowego nawożę je dodatkowo azotanem potasu.

Czy istnieje uniwersalny nawóz do roślin? Potrzebuje na ten temat z tego względu, że nie mam tyle czasu i pieniędzy na rośliny a jednak chce mieć ładny balkon. Będę wdzięczna za każdą odpowiedź

Najczęściej na balkonach goszczą rośliny kwitnące, aby miały one siłę wytwarzać kwiaty potrzebują potas, fosfor, azot. Na mieszance nawozowej powinna być informacja o NPK - czyli zawartości azotu, fosforu, potasu. Dla roślin kwitnących potasu powinno być więcej niż azotu. Gdy wybierzemy nawozy z większą ilością potasu niż azotu, sprawdzamy, który z nich jest tańszy

Czy nawozy, które stosujecie w warzywniku używacie też do domowych roślin doniczkowych?

Tak się zastanawiam, czy np. azofoski, mocznika lub jakiegoś krystalonu nie można by było używać, zamiast kupować kilka razy droższe nawozy do roślin zielonych, nie kwitnących.