Forum Ogrodnicze Oaza

Tekst o klasyfikacji ogrodniczej lilii opracowała Basow@ wg 'Lilie' K.Mynett

Lilie wg klasyfikacji ogrodniczej dzielimy na następujące grupy:

1. Mieszańce azjatyckie - to najliczniejsza grupa .Obejmuje gatunki naturalnie rosnące w Azji i, które krzyżują się ze sobą. Są niewymagające w uprawie, najbardziej odporne na warunki glebowe oraz klimatyczne.. Wyróżniają się wczesną porą kwitnienia, dużą odpornością na choroby. Ta grupa lilii może nieć kwiaty skierowane na boki, do góry i zwieszone (turbankowe).

2. Mieszańce martagon - to bardzo odporne na choroby wirusowe lilie. Pochodzą od 2 gatunków: L. martagon i L. handonii. Lilia Martagon rośnie w Polsce w stanie naturalnym i jest pod ochroną. Należą do najwyższych – rosnących do 2 metrów lilii.

3. Mieszańce candidum – do tej grupy należą najstarsze lilie historyczne L. candidum i L. chalcedonicum, a także ich mieszańce.

4. Mieszańce amerykańskie - wymagają pół cienistych stanowisk o podłożu kwaśnym. Kwiaty są niewielkie, przeważnie żółte lub pomarańczowe, wywinięte (turbankowe), mocno nakrapiane. Lilie te nie cieszą się u nas powodzeniem głównie z powodu niedostępności. Podobno też są trudne w uprawie i mało efektowne.

5. Mieszańce longiflorum - powstały w wyniku krzyżowania L.longiflorum, L.formosanum, L.wallichianum i L.neilgherrense. Lilie te mają charakterystyczne kwiaty - bardzo długie, białe trąbki. W tej grupie znajdują się też mieszańce z liliami azatyckimi określane jako LA.

6. Mieszańce trąbkowe - pochodzą ze skrzyżowania L. regale, L. sargentiae, L. leucanthumvar. Centifolium, L. brownii, L. henrii (ta ostatnia wprawdzie nie należy do lilii trąbkowych, ale się z nimi krzyżuje). Należą do wysokich, silnie rosnących lilii, odpornych na choroby i niesprzyjające warunki atmosferyczne.
Kwiaty są pachnące i mają różne kształty, w związku z tym tę grupę lilii dzieli się na 4 podgrupy:

a) o kwiatach w kształcie lejka, o długich, wąskich działkach
b) o kwiatach w kształcie kielicha
c) o kwiatach dzwonkowatych, skierowanych na dół
d) o kwiatach w kształcie gwiazdy


7. Mieszańce orientalne - grupa uzyskana z mieszańców. które powstały z krzyżowania gatunków rosnących w Japonii lub Chinach. Mają przepięknie pachnące, duże kwiaty. Są wrażliwe na niesprzyjające warunki klimatyczne i choroby. Ze względu na budowę kwiatu dzielimy je na 4 podgrupy:

a) o kwiatach w kształcie trąbki o długich działkach
b) o kwiatach płaskich, działki szeroko rozwarte
c) o kwiatach z działkami silnie wygiętymi do tyłu
d) o kwiatach miskowych, z działkami szeroko rozwartymi

8. Inne mieszańce - powstały głównie w wyniku krzyżowań gatunków kaukaskich. Kwiaty kielichowe, o pomarańczowej barwie i silnym zapachu fiołków. Rośliny są wyjątkowo odporne na zimno.

9. Inne gatunki - do tej grupy należą gatunki, nie wymienione w powyższych grupach.

Najlepszy ilustrowany kurs sadzenia cebul lilii znajduje się w wątku ogrodowym Ursulki:
ursulka wrote:
forumogrodniczeoaza.pl/index.php/forum/3...ulki?start=72#427791

Na powyższym rysunku Ursulka zaznaczyła, że cebulę lilii należy sadzić w dołku, który ma głębokość 3 razy większą, niż wielkość cebuli.

Dodam też, że lilie najlepiej sadzić wczesną jesienią i wiosną. Można też lilie posadzić tymczasowo w donicach i przechować w chłodnym pomieszczeniu, a na ostateczne miejsce posadzić, gdy pozwolą warunki atmosferyczne. Tak 'podpędzone' lilie zakwitną nieco szybciej, niż gdyby cały czas rosły w gruncie.

Lilie preferują stanowiska słoneczne, mogą też rosnąć w lekkim półcieniu. Lilie posadzone w cieniu będą się pokładać na ziemi w poszukiwaniu większej ilości słońca.

Gleba dla lilii powinna być żyzna, przepuszczalna. W glebach ciężkich, gliniastych, nieprzepuszczalnych gromadzi się nadmiar wilgoci i zwłaszcza zimą może to doprowadzić do gnicia lub wymarzania cebul.
Ziemię wokół lilii warto mulczować, gdyż ściółka utrzymuje odpowiednią strukturę podłoża oraz chroni glebę przed utratą wilgoci, zwiększa żyzność, zapobiega wysiewaniu się chwastów, a przede wszystkim chroni podłoże przed nadmiernym nagrzaniem się.

Najlepszą ściółką jest torf, ale można też wykorzystywać do mulczowania kompost, skoszoną i podsuszoną trawą, przekompostowaną korę.

Zimą miejsce, w którym posadzone są cebule warto okrywać stroiszem, który usuwa się, gdy miną nocne przymrozki.


Choroby i szkodniki lilii:

Lilie bardzo często padają ofiarą Poskrzypki liliowej

Grupa 1 - mieszańce azjatyckie

Nazwa tej grupy lilii wywodzi się stąd, że powstały one w wyniku krzyżowania gatunków występujących głównie w Azji. Są bardzo popularne, najczęściej uprawiane. Nie mają szczególnych wymagań co do podłoża, ale najlepiej rosną w glebie o pH obojętnym lub lekko kwaśnym od 7 pH do 6,5 pH.
Są one odporne na choroby. Potrafią przystosować się do każdych warunków. Zaczynają kwitnąć wcześnie – w czerwcu. Ich kwiaty mają bogatą paletę kolorystyczną. Pośród tej grupy wyróżnia się trzy podgrupy różniące się budową kwiatu.

1a – o kwiatach wzniesionych – kielichowych
1b – o kwiatach skierowanych na boki – tarczowych
1c – o kwiatach zwieszonych i działkach turbanowato wygiętych

LA są mieszańcami pochodzącymi ze skrzyżowania takich gatunków jak L. tigrinum, L. cernuum, L. davidii, L. maximowiczii, Lx macultum, L. x hollandicum, L. amabile, L. pumilum, L. concolor i L bulbiferum.

Grupa 2 mieszańce martagon

Lilie te pochodzą od form botanicznych:Lilium martagon, L. handonii, L medeoloides, L tsingtauense, które łatwo się ze sobą krzyżują.

Są to bardzo wysokie lilie z wieloma drobnymi kwiatami skierowanymi w dół i zaokrąglonymi liśćmi. Ich kwiaty są małe ok. 4-10 cm ale kwiatostany mogą liczyć nawet do 50 kwiatów w kolorach żółtym, białym, różowym, lawendowym, jasnopomarańczowym, ciemnobrązowym z piegami i plamkami. Mieszańce martagon lepiej prezentują się w lesistym, zacisznym, lekko zacienionym ogrodzie. Gleba powinna być zasobna w składniki pokarmowe, o odczynie pH lekko zasadowym. Przygotowując stanowisko dla tej grupy lilii należy dodać do ziemi dolomit raz okruchy skał wapiennych. Lilie te bardzo źle reagują na przesadzanie, na tym samym miejscu mogą rosnąć kilka, kilkanaście lat.

L. martagon (lilia złotogłów) występuje w Polsce w stanie naturalnym i jest pod ochroną.

Grupa 3 mieszańce Candidum

lilie te uzyskano w wyniku krzyżowania L. candidum i L. chakedonicum oraz ich mieszańca L. x testaceum.

Cebule lilii candidum sadzi się płytko, tak, aby wierzchołek cebuli znalazł się na 3 - 5 cm pod ziemią, posadzone za głęboko nie będą kwitły. Gleba powinna być obojętna lub lekko zwapnowana. Lilie te najlepiej sadzić w połowie lata, gdy cebule ukorzenią się, wyrastają pierwsze liście, które pozostają zielone aż do następnego sezonu. Gdy zima jest bezśnieżna liście mogą przemarzać, dlatego należy solidnie okrywać je stroiszem.

Wiosną te lilie wcześnie rozpoczynają wzrost, kwitną w czerwcu śnieżnobiałymi kwiatami. Po przekwitnieniu nadziemna część rośliny zasycha i lilia wchodzi w stan spoczynku. W tym czasie gleba, w której rosną cebule, powinna być sucha.

Aby zapewnić obfite kwitnienie lilie te muszą być systematycznie zasilane rozłożonym obornikiem, tradycyjną metodą nawożenia tej lilii było podsypywanie jej kilka razy w sezonie odrobiną popiołu drzewnego, który zawiera mnóstwo wapnia i potasu oraz podwyższa pH gruntu.

Grupa 4 mieszańce amerykańskie
Do grupy tej zaliczane są: L. columbianum, L. pardalinum, L. canadense, L. superbum, L. philadelphicum, L. michiganense, L. grayi, L. michauxii, L. catesbaei, L. iridollae oraz ich mieszańce.

Lilie te wymagają delikatnie zacienionych stanowisk o podłożu kwaśnym, przepuszczalnym. W naturze te lilie rosną w zaroślach, wśród paproci na skraju lasu. Kwiaty są niewielkie, przeważnie żółte lub pomarańczowe, wywinięte na kształt turbanka, nakrapiane. Amerykańskie hybrydy kwitną około końca czerwca i na początku lipca.

grupa 5 mieszańce longiflorum

Odznaczają się silnym wzrostem oraz bardzo długimi, skierowanymi ku górze, wąskimi trąbkami kwiatowymi przeważnie w kolorze białym. Lilie te kwitną stosunkowo późno, bo w sierpniu, w związku z tym ich cebule nie są w naszych warunkach klimatycznych wystarczająco przygotowane do zimowania i bardzo często przemarzają.

W obrębie tych mieszańców powstają także dzięki inżynierii genetycznej krzyżówki z odmianami azjatyckimi, które wprowadzają do tej grupy kolorystykę: żółtą, pomarańczową, różową, a także czerwoną i białą. Grupa tych mieszańców jest oznaczana symbolem LA. Kwitną późno, bo w końcu lipca i w sierpniu.

Mieszańce LA są mocnymi, odpornymi na choroby roślinami, cechuje je silny wzrost i duże kwiaty.

Grupa 6 - mieszańce trąbkowe

- obejmuje mieszańce pochodzące od L. regale, L. sargentiae, L. leucanthum var. Centifolium, L. brownii, L. henrii, L regale, L sulphureum
- oraz tzw. mieszańce orleańskie (Aurelian Hybryds), pochodzące od L. aurelianense o cechach L. henryi. Określenie to stosuje się obecnie do wszystkich mieszańców chińskich lilii trąbkowych z L. henryi.

Mieszańce trąbkowe charakteryzują się silnym wzrostem i dużą ilością intensywnie pachnących kwiatów, które rozwijają się się pod koniec lipca. Z uwagi na różnice w budowie kwiatu grupę mieszańców trąbkowych podzielono na cztery podgrupy:

6a – lejkowate kwiaty w kształcie lejka o działkach długich i wąskich,
6b – kwiaty w kształcie kielicha o długich działkach rozwartych,
6c – kwiaty o dzwonkowatym kształcie, skierowane do dołu,
6d – kwiaty, których działki są szeroko rozwarte i przypominają gwiazdę.

Lilie trąbkowe najlepiej rosną w glebie lekkiej, przewiewnej, żyznej o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. Miejsce powinno być słoneczne lub półcieniste. Na zimę dobrze jest lekko okryć miejsce sadzenia cebul stroiszem, liśćmi, korą lub kompostem. Okrycie usuwa się, gdy miną wiosenne nocne przymrozki, które mogą uszkodzić młode pędy. Większość odmian lilii trąbkowych najlepiej rośnie w strefie klimatycznej USDA 7-10. W miejscach chłodniejszych mogą w mroźne i bezśnieżne zimy wymarzać.

Grupa 7 - mieszańce orientalne
wywodzą się z krzyżowania form botanicznych: L auratum, L speciosum, L nobilissimum, L rubellum, L alexandrae, and L japonicum.
Do dobrego wzrostu potrzebują dużo wody, gleby bogatej w próchnicę, o lekko kwaśnym pH. Miejsce posadzenia cebul powinno być mulczowane, aby chronić cebulę przed wysychaniem i nadmiernym nagrzewaniem się.
Lilie z tej grupy są wrażliwe na niesprzyjające warunki atmosferyczne i choroby. Cebule mogą w bezśnieżne, mroźne zimy przemarzać.

Grupa 8 - mieszańce międzygrupowe

Inżynieria genetyczna przyczyniła się do powstania hybryd pomiędzy gatunkami lilii, które w naturze się nie krzyżują.

LA są wynikiem skrzyżowania L. longiflorum z odmianami lilii azjatyckich. Większość takich mieszańców ma większe kwiaty, delikatny zapach i odporność na choroby.

OT powstały poprzez krzyżowanie lilii orientalnych z liliami trąbkowymi i orleańskimi (Trumpet i Aurelian). Mieszanki hybrydowe OT są wyjątkowo piękne i odporne.

OA wywodzą się ze skrzyżowania lilii orientalnych z azjatyckimi.

TL Longipet to efekt krzyżówek lilii trąbkowych (Trumpet) z grupą Longiflorum.

LO Longiflorum x Orientals