Forum Ogrodnicze Oaza

Zgadzam się z przedmówczynią - same zdjęcia bez podpisów nic nie wnoszą.
A Baza Dawnych Odmian w przygotowaniu
Po sezonie zaistnieje

Orszulkaa wrote:
najwiekszym "problemem" jest PRAWIDŁOWE sklasyfikowanie odmian ... niestety nawet specjalisci z ogrodow botanicznych maja z tym problemy i bledow jest co niemiara... mam kupe zdjec takich wlasnie staruszkow (zebranych z sesji z kilku lat) ale trzeba je po koleji weryfikowac z AHS i innymi tabelami... w samych Wojslawicach mam juz 10 pomylek (choc przy ich kolekcji to mały "pikuś") chcac zrobic to rzetelnie trzeba wlozyc sporo pracy i poswiecic duzo czasu.

Zgadza się, czasem nazwanie liliowców jest bardzo trudne takimi drobiażdżkami się różnią

Przeglądałam dział Liliowce, znalazłam ten wątek tematyczny i postaram się go kontynuować w miarę mozliwości.

Historyczne odmiany Liliowców ogrodowych

Powstaniu gatunku liliowiec ogrodowy, obejmującego odmiany mieszańcowe, dało wykorzystanie do krzyżowania gatunków botanicznych liliowca .
Gatunków liliowca i ich botanicznych odmian jest kilka.
Ważniejsze z nich to:
Liliowiec pomarańczowy, liliowiec płowy, liliowiec tygrysi, liliowiec rowkowy, Liliowiec rdzawy (Hemerocallis fulva )
Liliowiec żółty (Hemerocallis lilioasphodelus) (syn. H. flava)
Liliowiec Middendorffa (Hemerocallis middendorffii )
Liliowiec złotawy (Hemerocallis aurantiaca Baker ) i L. złotawy odmiana większa (H.aurantiaca var. major)
Liliowiec cytrynowy (Hemerocallis citrina )
Liliowiec Dumortiera (Hemerocallis dumortieri)
Liliowiec mniejszy (Hemerocallis minor)

Najważniejszym punktem zwrotnym było sprowadzenie nowo odkrytych gatunków Hemerocallis z Azji do Europy. Pierwsze gatunki pojawiły się w Europie w XVII w., w Anglii nieznane przed 1890r.

( Hodowcy w Europie).
Prace hodowlane liliowców rozpoczął znany amator hodowca irysów Anglik Georg Yeld
Hemerocallis flava (H. lilioasphodelus) i Hemerocallis middendorfii są rodzicami pierwszej odmiany liliowca Yelda:

Apricot- Liliowiec rodowy hybrydyzowany w 1893 roku. Nazwa w tłumaczeniu 'Morela' wskazuje na żółto-pomarańczowe kwiaty,pierwsza odmiana o zabarwieniu średnio żółto- pomarańczowym.
Wysokość: 86cm .Sezon: Wczesny.Dormant.Pachnący. „Apricot” zdobyła Certyfikat Zasługi Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego w 1892 roku i jest nadal dostępna.



Orangeman - Yeld, 1902 -forma pająk,




Jeszcze jeden liliowiec z amatorskiej hodowli Georga Yelda 'Maikönigin'. Złotożółty, drobny i bardzo obficie kwitnący. Każdego roku cieszy odmiana, która kwitnie pod koniec maja, a powtórnie w sierpniu, co np. w połączeniu z Iris sibirica jest szczególnie skuteczne w naturalistycznych nasadzeniach.


Także ciekawa jest jego odmiana 'Radiant' (Yeld G 1925)



Pan Yeld w latach 1893- 1937 zarejestrował 37 różnych odmian liliowców. Swoją pasją hodowlaną tych bylin zaraził innego hybrydyzera angielskiego Amosa Perry'ego.
Przebieg historii tworzenia liliowców przez Perry'ego postaram się opisać w następnym poście.
Wspomnę , że hodowcy kontynentalni liliowcami się nie zajmowali prawie wcale, znana jest odmiana francuskiego ogrodnika Lemoine Queen Of May z roku 1924,
rodzice (H. flava Major × H. aurantiaca Major).Evergreen. Diploid. Kwiaty złotożółte, długo otwarte. Najlepsza z wczesnych odmian do cięcia i do nasadzenia grup .



Bogate kolekcje odmian i własne ciekawe siewki miał Stefan Makowiecki (1860 - 1949r), polski hodowca roślin, autor publikacji z dziedziny botaniki, ogrodnictwa i hodowli roślin, niestety żadna z nich nie dochowała się do obecnych, powojennych czasów.

zdjęcia ze www.hemerocallis--species-com.

Historyczne odmiany Liliowców ogrodowych ( Hodowcy w Europie).

Ciekawe zdanie powiedziano na temat zebranej kolekcji rodowych odmian liliowca :" wolałabym mieć trzy tygodnie kwiat niż miesiąc taki, który jest obecnie powszechny."

Następcą Yelda w hodowli hybryd liliowca okazał się inny Anglik, znany hodowca Amos Perry, ogrodnik zajmujący się hodowlą bylin wodnych i paproci.
Tak wspominał on swoje pierwsze spotkanie z Georgiem Yeld'em:

"W 1890 roku podczas wizyty w Yorku spotkałem tego "Grand Old Man" of Hemerocallis fame” , nieżyjącego już pana George'a Yelda, a nasza przyjaźń trwała aż do jego śmierci. To właśnie jego entuzjazm i zachęta były dla mnie tak pomocne w tamtych czasach, a w późniejszych latach pozwoliły mi ściślej podążać za jego radami i przyczynić się do lepszego poznania tego rodzaju. W tym czasie obiecałem, że ponownie odwiedzę jego ogród..."

Około 1895 roku Perry gromadzi pierwsze gatunki liliowców, zdobywa H. citrina. Wspomina tak: "Możliwości tych roślin stawały się teraz widoczne; Zainteresowałem się rodzajem Hemerocallis i w następnym roku skrzyżowałem ten gatunek z H. flava. Wizyta w szkółkach panów Kesselring w St. Petersburgu pozwoliła na uzyskanie H. middendorffii oraz innych gatunków i odmian, które wraz z kilkoma odmianami uzyskanymi wcześniej od pana Yelda, odmianę Ajax [Mueller 1908],dalej Golden Ball, Noceriensis oraz Dr. Regel [Mueller 1904] od pana Muellera, utworzyły podstawę, nad którą można pracować. Wyniki nie były zachęcające, prawie jedyną odmianą godną selekcji była nieśmiało kwitnąca hybryda H. citrina i H. flava. Potem osiągnął niewielkie postępy lub wcale i stracił zainteresowanie rodzajem Hemerocallis na wiele lat.
Jednak Hemerocallis nie został całkowicie zapomniany i podczas wymuszonych lat ograniczonej aktywności (1914-1918) stopniowo nabywał kolejne nowe odmiany. Były one używane jako rodzice nasion i pyłku w połączeniu z jego własnymi zapasami, tak że lata dwudzieste zaczęły przynosić pewne rezultaty.

Powstają następujące hybrydy : piękna odmiana George Yeld [Perry 1926] (H.thunbergii x H.fulva 'Cypriani') nazwana na cześć pioniera hodowli liliowców George Yelda.

Inną odmianą, która zyskała wiele uwagi, była Margaret Perry [Perry 1925] (H.fulva 'Europa' x H.fulva 'Cypriani') .




odmiana 'Gladys Perry'(Perry A.1931)


Wysokość(76,2 cm)Sezon: Środek sezonu
Czas: dobowy
Kolor: różowo-brązowy mocno podszyty szkarłatem i pomarańczem


'Iris Perry' (A. Perry, 1925) Rodzice: (Strąki): H. thunbergii (Pyłek): H. aurantiaca


Wysokość:(76,2 cm)
Kolor: ciemnobrązowe cieniowane stare złoto
Sezon: Środkowy późny sezon
Czas: dobowy
Zima: zimozielony;
zdjęcie-Peonia

Perrys Variety (Perry A.1940 ) Rodzice: (Strąki): H. forrestii (Pyłek): H. middendorffii


Wysokość: (38,1 cm)
Kolor: jasnopomarańczowy; segmenty zewnętrzne brązowo-bordowe
Sezon: Wczesny Połowa sezonu
Czas: dobowy
Zima: uśpione/liściaste.

Amos Perry dokonał pierwszej rejestracji w roku 1905 a ostatnią w roku 1958.Osiągnął liczbę 283 zarejestrowanych liliowców.
Odmiana Viscountess Byng [Perry 1931] była bardzo ceniona i znalazła uznanie u wielu amerykańskich i europejskich gości w jego ogrodzie w 1925 roku. Później była swobodnie używana w Ameryce do celów hodowlanych.
W 1927 r. hodowca amerykański Franklin B. Mead odwiedził szkółkę Perry'ego i był pod wielkim wrażeniem sadzonek - zwłaszcza sadzonek Margaret Perry [Perry 1925]. W październiku 1928 r. napisał z Fort Wayne w stanie Indiana: „Przesyłam z moimi komplementami roślinę Hemerocallis Hyperion [Mead 1924] w zamian za wiele uprzejmości, które okazałeś i na pamiątkę przyjemności, jaką miałem widząc ciebie i twoją szkółkę nieco ponad rok temu."
Liliowiec Hyperion okazał się pierwszorzędnym rodzicem nasiennym i pyłkowym i Perry uzyskał dzięki temu kilka dobrych odmian.

Historię historycznych odmian liliowców w Europie zamykam napotkaną krótką informacją o jedynej odmianie angielskiego hodowcy, głównie piwonii, Petera Barr'a 'Orange Glow', zarejestrowaną w 1918r.
Tu można ją obejrzeć.'Orange Glow'

W tym samym czasie w Stanach Zjednoczonych trwały zaawansowane, zakrojone na dużą skalę prace hodowlane rodzaju Hemerocallis.
Już wtedy zawiązała się duża grupa hodowców i dzięki ich pracy powstały wspaniałe formy i odmiany liliowców do dziś będących w sprzedaży oraz wykorzystywanych wciąż do tworzenia nowych odmian.
Obecnie w Europie działa duża grupa hodowców, ale potęga hodowli liliowców znajduje się w USA.

zdjęcia ze www.hemerocallis-species-com.

Historyczne odmiany Liliowców ogrodowych ( Hodowcy w Stanach Zjednoczonych).

• 1899: pierwsza amerykańska hybryda, Florham (E. Herrington)

Florham (Herrington, 1899)
wzrost (122 cm), sezon EM, Rebloom, Evergreen, Diploid, Fragrant, YM1: Yellow medium self, Twist na końcu płatków. (H. aurantiaca Major × H. thunbergii)

Ważnym punktem zwrotnym w hodowli amerykańskich odmian było pojawianie się różowych form H. fulva.
Anglik George Yeld napisał w 1937 roku, że odkrycie H. ‘fulva’ var. rosea zrewolucjonizowałaby kolor w liliowcach.
Znany botanik amerykański dr Arlow Burdette Stout był w stanie wiedzieć, jak go używać, gdy podgatunek dotarł do niego w 1924 roku.
H. fulva var. rosea 'Rosalind' (Stout, 1938) jest jedną z trzech roślin o różowych kwiatach, które AB Stout otrzymał od Kulinga za pośrednictwem Dr. Stewarda.
Odmiana została opisana już w 1930 r. przez AB Stout głównie na podstawie tego klonu, ale dopiero w 1938 r. nadał temu klonowi nazwę „Rosalind”.
Jest to jeden z najładniejszych H. fulva, a jego wyraźny różowy kolor z czerwonym oczkiem i pajęczym wyglądem sprawia, że ​​klon ten jest charakterystyczny.

H. fulva var. rosea 'Rosalind'


Amos Perry (angielski hodowca w ówczesnych czasach był górującą postacią w świecie liliowców) pisał tak o różowej formie liliowca pomarańczowego :
"Hemerocallis fulva rosea, prezent od doktora Stouta, zdziałał cuda i przekształcił ten rodzaj – drugie, trzecie i czwarte pokolenie jest wspaniałe
– i jestem zdania, że ​​będą one odpowiedzialne za podniesienie tego interesującego rodzaju z zapomnianego do jednych z najpopularniejszych z naszych kwitnących latem bylin rabatowych."

Dr Arlow Burdette Stout prowadził program hodowli liliowców, który wyprodukował co najmniej 100 nowych odmian tego legendarnego kwiatu. Ze względu na swoje zasługi nazywany jest „ojcem współczesnego liliowca”.
Pasją Stout'a była nauka. Zajmował się bezpłodnością roślin i wniósł ogromny wkład w jej rozwój .
Jego praca z liliowcami rozpoczęła się od pytania, dlaczego odmiana liliowca pomarańczowego (l.rdzawego) „Europa” jest praktycznie bezpłodna?
H. fulva 'Europa' (Stout, 1929) jest od dawna znany w Europie. Wraz z H. lilioasphodelus, został włączony do Gatunku Plantarum of Linne w 1753 roku. Ale to Stout nadał tę nazwę klonowi, aby odróżnić go od całego gatunku, który zawiera nie tylko inne formy i odmiany, ale także klony, które nie zostały nazwane (w uprawie jak i w naturze). Prawdziwego pochodzenia tego klonu nie można już ustalić ze względu na wczesną uprawę nie tylko na Dalekim Wschodzie, ale także w Europie, a później w USA. Jak większość H. fulva , jest tak odporna i tolerancyjna na złe warunki, że może przetrwać nawet ponad rok w wodzie (jeśli liście znajdują się powyżej poziomu wody; również zimowe mrozy go nie zabijają). Roślina ta jest triploidalna, a zatem prawie sterylna, ale istnieje kilka udanych hybrydyzacji. W niektórych odmianach występuje również H. fulva 'Europa' w swoim pochodzeniu, jak np. w H. 'Theron' (Stout, 1934).

H. fulva 'Europa'


Do Grupy Klonów H.Fulva (oprócz pełnych „Flora Pleno” i „Kwanso”) oraz wyżej wymienionych należą także
H. fulva 'Cypriani' Müller, Willy (Mueller, 1906) ten klon ma miedzianoczerwone kwiaty z jasnym nerwem głównym. Kwitnie nieco później niż H. fulva 'Europa' i wyglądem przypomina odmianę A.Perry'ego H.'Margaret Perry'.H. fulva 'Cypriani'

H. fulva 'Cypriani'






oraz druga var.rosea

H. fulva var. rosea 'Pastelrose' (Plouf, 1941) jest drugą z trzech H. fulva var. sióstr rosea, co zostało opisane w literaturze. Opis jest tylko minimalny: „Uzyskaliśmy formę H. fulva rosea, którą nazwaliśmy Fulva var. rosea 'Pastelrose'.
Jest znacznie bardziej różowa niż 'Rosalind' i bez głębszej strefy oczu”. Sam kwiat jest nieco większy niż Rosalind.



Trzecia z trzech H. fulva var. rosea nie została opisana w literaturze i dlatego tak naprawdę nie ma nazwy formy; powszechnie znany jako „klon Nesmith”, ponieważ hodowczyni, Amerykanka pani Nesmith otrzymała klon tej rośliny od A.B. Stout.

zdjęcia form gatunku fulva ze strony www.hemerocallis-species-com.

Historyczne odmiany Liliowców ogrodowych ( Hodowcy w Stanach Zjednoczonych).

Postanowiłam zacząć wątkiem od zakończenia okresu pionierskich odmian cofając się w następnych postach wstecz.

Wśród wielu amerykańskich hodowców odmian liliowca ogrodowego jak E. Herrington, Franklin Mead, A.B. Stout, Bernard Farr, Elizabeth Nesmith, E. Claar, Sass H.
był Hugh M. Russell, który wyhodował ponad 1000 odmian rodzaju Hemerocallis.
Liliowiec 'Tejas' zhybrydyzowany przez tego słynnego hodowcę zostaje wprowadzony po raz pierwszy w 1945 roku. Powstała odmiana była już formą w typie nowoczesnych odmian .
Jest to wyjątkowo piękny pająk o wspaniałym metalicznym brązowo-czerwonym kolorze - zwykle określanym jako brąz, ale w rzeczywistości bardziej podobnym do ciemnego rdzawego żelaza - i ma spektakularny żółty środek (kwiaty są o ton jaśniejsze niż u odmiany 'Sammy Russell). Kwitnie od czerwca do sierpnia, kwitnąc ponownie, osiąga wysokość 80cm-100cm. 'Tejas' z metalicznym brązowo-czerwonym kwiatem ma dokładnie taki odcień koloru, który tak dobrze pasuje do egzotycznych ogrodów. Rzeczywiście, jest to kolor, który jest stylowy, wykracza poza modowe kaprysy i wzbogaci każdy ogród. W połączeniu z długimi, wąskimi płatkami eleganckiej formy pająka, ten kwiat jest wyraźnym zwycięzcą.
Tejas to oczywiście hiszpańskie słowo oznaczające Teksas.

Mam tą odmianę od 10 lat, zawsze elegancka,obficie kwitnie i trzyma kępę w ryzach, jest jednym z moich ulubionych w kolekcji, dawnych pająków o ciekawej barwie kwiatu.

'Tejas' Russell, 1945. Sezon 2022.




Kilka zdań o samym hodowcy.

Hugh Mortimer Russell lub „Mr Daylily”, jak go nazwano, urodził się w Bessemer w stanie Alabama 10 sierpnia 1901 roku i zainteresował się rodzajem Hemerocallis w 1927 roku.
W tym czasie w Ameryce istniały tylko trzy odmiany i szesnaście odmian azjatyckich. Założył szkółkę i ogród w Spring w Teksasie, około 23 mil od Houston na autostradzie 75
i zaczął krzyżować Hemerocallis – była to wtedy dopiero piąta osoba na świecie, która to zrobiła.
Podczas kryzysu często sprzedawał swoje liliowce od drzwi do drzwi i stał się największym hodowcą liliowców na świecie,
z 3,5 milionami roślin w jego szkółce Russell Gardens. Był pierwszą osobą, która stworzyła liliowiec, który pozostawał otwarty w nocy lub jako kwiat cięty.
W chwili swojej śmierci 29 lutego 1960 roku stworzył 1287 z ponad 8000 istniejących odmian Hemerocallis.
W Bazie Dawnych Odmian opisano z jego hodowli trzy odmiany: Sammy Russell, Purple Water oraz Painted Lady.

Sammy Russell Russell 1951


Purple Water Russell, 1942


Painted Lady Russell, 1942