TEMAT: Zasady systematyki i nazewnictwa roślin

Zasady systematyki i nazewnictwa roślin 12 Lis 2012 20:06 #87328

  • Pinus
  • Pinus's Avatar
Wprawdzie z podanych wcześniej powodów nie zamierzam uczestniczyć w tym forum lecz dla jego dobra i forumowiczów zamieszczam niniejszy tekst. Z racji pośpiechu nie opracowywałem go osobiście lecz "zerżnąłem" ;) ze strony internetowej ( www.clematis.com.pl ) mojego znajomego Dra Szczepana Marczyńskiego - Prezesa Związku Szkółkarzy Polskich. Myślę, że zasady te mogą być przydatne forumowiczom B)

Podstawowe zasady systematyki i nazewnictwa roślin

Taksonomia to zespół zasad stosowanych w systematyce organizmów, ma na celu ich opisanie, nazywanie, łączenie – na podstawie wzajemnego pokrewieństwa – w grupy, nazywane taksonami.

Zasady tworzenia i stosowania nazw botanicznych i nazw odmian uprawnych regulują
dwa kodeksy:
- „Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej”
- „Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Roślin Uprawnych”

Kodeks nomenklatury botanicznej reguluje zasady tworzenia i stosowania nazw, nie ma w nim jednak podanej konkretnej taksonomii (nazewnictwa).

Kodeks jest oparty na kilku fundamentalnych zasadach, np.
Nazwy naukowe roślin traktowane są jak wyrazy łacińskie, bez względu na ich
pochodzenie.
Każdy takson ma tylko jedną poprawną nazwę, która jest najwcześniejsza, czyli
najwcześniej opublikowana. Od tego przewidziane są ściśle określone przez kodeks wyjątki.
Każda nazwa taksonu jest oparta na „typie nomenklaturowym”, czyli wzorcu danej nazwy (zielnik, rysunek, zdjęcie, opis), który jest z nią nierozerwalnie związany.

Królestwo roślin podobnie jak królestwo zwierząt podzielone jest na coraz mniejsze grupy taksonomiczne: gromady, klasy, rodziny i rodzaje, dochodzimy do zasadniczej jednostki taksonometrycznej – gatunku (species), oznaczającej konkretną roślinę.
Każdy rodzaj (genus) zawiera pewną liczbę gatunków.

Naukowa nazwa gatunku składa się z dwu części – nazwy rodzaju i nazwy gatunku (epitetu gatunkowego), opatrzonych na końcu trzecim elementem –nazwiskiem autora (autorów) nazwy (np. Clematis flammula L.). Nazewnictwo takie wprowadził Karol Linneusz w 1735 r. i cały czas obowiązuje.

Nazwa rodzajowa Clematis, Lonicera, Vitis jest rzeczownikiem w pierwszym przypadku liczby pojedynczej, pisana jest zawsze dużą literą. Nazwy rodzajowe pochodzą najczęściej od nazw starogreckich lub starorzymskich, np. Clematis od greckiego określenia wijący się pęd – klema. Czasem nazwy mogą pochodzić od nazw w językach nowożytnych, ale zawsze traktowane są „gramatycznie” jak słowa łacińskie.

Drugi człon nazwy gatunku (epitet gatunkowy) ma postać przydawki rzeczownikowej lub przymiotnika. Jest on zawsze pisany małą literą, nawet jeśli pochodzi od nazwiska.

Nazwy rodzajowe i gatunkowe pisze się kursywą, natomiast wszystkie inne elementy nazw, np. nazwiska autorów, podgatunki, sekcje, odmiany, formy – normalną czcionką.

Każdy gatunek jest zbiorem osobników, zachowujących swoje cechy gatunkowe przy rozmnażaniu generatywnym. W każdej populacji panuje większa lub mniejsza zmienność wewnątrz gatunkowa, dotycząca cech drugorzędnych. W związku z tym wyróżnia się niższe jednostki (taksony) od gatunku, np. podgatunki, odmiany botaniczne (var.) oraz odmiany uprawne - kultywary.

W przypadku mieszańców międzygatunkowych między nazwą rodzajową i gatunkową umieszcza się znak „x”. Przykładowo Clematis x durandii Durand , gdyż powstał ze skrzyżowania Clematis integrifolia x Clematis lanuginosa, czy Clematis x diversifolia DC, który powstał z Clematis integrifolia x Clematis viticella.

Kultywary, czyli odmiany uprawne (z łaciny cultus = uprawny + varietas = odmiana ) – to rośliny wyhodowane lub znalezione na stanowisku naturalnym czy na terenie uprawnym (wyselekcjonowane), które są cenne dla ogrodnictwa lub rolnictwa. Cechy wyróżniające kultywar spośród innych osobników gatunku mogą być widoczne (pokrój, barwa kwiatów itp.) lub niewidoczne (np. skład chemiczny owoców, budowa drewna). Kultywary powstają w różny sposób, np. w wyniku zaplanowanej hodowli (hodowla to celowa działalność człowieka polegająca na krzyżowaniu roślin lub wywoływaniu u nich mutacji, aby po
przeprowadzeniu selekcji uzyskać nowe osobniki o pożądanych cechach), samorzutnych mutacji, czy samorzutnego krzyżowania roślin występujących w naturze.
Rośliny zaliczone do poszczególnych kultywarów z reguły nie przekazują swych cech potomstwu, a rozmnażane generatywnie wyradzają się. Dlatego jedyną pewną metodą rozmnażania zachowującą ich cechy jest rozmnażanie wegetatywne.
Z rozmnażanej wegetatywnie pojedynczej rośliny powstaje potomstwo o identycznych z nią (rośliną mateczną) cechach, czyli o tym samym genotypie. Takie rośliny nazywamy klonem. Z założenia kultywar powinien być klonem, choć są pewne odstępstwa od tej reguły.
Trzeba pamiętać jednak , że każda roślina może podlegać mutacjom, dlatego w obrębie klonu (kultywaru) mogą pojawiać się osobniki o innych cechach. Powinny być z uprawy usuwane. Niektóre z nich mogą się stać nowymi, czasem cennymi odmianami, np. Clematis `Multi Blue` jest mutantem (sportem) wyselekcjonowanym z Clematis `The President`, a `Blue Light` wyselekcjonowano z Clematis `Mrs Cholmondeley`.
Tworzenie nazw odmian uprawnych kultywarów regulowane jest wieloma szczegółowymi przepisami „Międzynarodowego Kodeksu Nomenklatury Roślin Uprawnych”. Nazwy muszą pochodzić z języków nowożytnych. Nie mogą być nazwą koloru lub innej rośliny itp. Wyjątek stanowią nazwy, które nadano przed 1959r., gdy kodeks wprowadzono.

Nazwy odmian uprawnych (kultywarów) pisze się dużą literą i ujmuje w pojedynczy cudzysłów, np. `Piilu`. Nazwę kultywaru umieszcza się często bezpośrednio po botanicznej nazwie rodzajowej – jeśli nie można zaliczyć nazwy odmiany do konkretnego gatunku lub gdy jest mieszańcem o rodowodzie trudnym do ustalenia, np. Clematis `The President`.
Zasady te stosuje się coraz bardziej rygorystycznie. Najpierw zrezygnowano
ze stosowania sztucznych gatunków, np. Clematis x jackmanii `Kardynał Wyszyński`. Teraz rezygnuje się z przypisywania odmian gatunkom do których są podobne, jeśli nie ma pewności, że nie powstały one z przekrzyżowania z jakimś innym gatunkiem. Dlatego zamiast, np. Clematis alpina `Constance` prawidłowa nazwa brzmi Clematis `Constance`, lub zamiast Clematis viticella `Minuet` - Clematis `Minuet`.

W nazewnictwie panuje duży bałagan, często ta sama roślina znana jest w różnych krajach lub szkółkach pod różnymi nazwami odmian, lub ta sama nazwa przypisywana jest całkiem różnym roślinom.
Od wielu lat czynione są starania, aby to uporządkować, patronują temu instytucje o znaczeniu międzynarodowym, aby ustalić powszechnie obowiązujące, jednoznaczne nazewnictwo. Przyjętym standardem w dziedzinie drzew, krzewów i bylin, są listy nazw odmian opracowane przez Hary`ego Van de Laar`a (aktualnie M.H.A. Hoffmana) i współpracowników w Stacji Szkółkarskiej w Boskoop w Holandii („List of Names of Woody Plants” ).

Synonimy, homonimy i polskie nazwy
Na przestrzeni czasów zmieniły się poglądy na systematykę i nazewnictwo roślin. W różnych publikacjach pojawiły się różne nazwy dla określenia tej samej rośliny. Jedna nazwa dotycząca konkretnej rośliny jest prawidłowa inne – różnie brzmiące a dotyczące tej samej rośliny są synonimami. Np. Clematis `Pamela Jackman` (syn. Clematis alpina `Pamela Jackman`).
Homonimy są nazwami jednakowo brzmiącymi, ale oznaczającymi różne gatunki czy odmiany, np. Clematis paniculata jest gatunkiem rosnącym w Nowej Zelandii, ale tej nazwy w USA używa się do oznaczania Clematis terniflora. Nazwa Clematis `Orange Peel` jest stosowana do oznaczania dwóch różnych roślin.

Polskie nazwy roślin sprawiają więcej kłopotów, gdyż nie ma obowiązującego kodeksu, ścisłych zasad i obowiązującego spisu nazw. Przyjmuje się jednak za prawidłowe pisanie obu członów nazw z małej litery np. powojnik alpejski. Jeśli stosuje się spolszczone nazwy łacińskie powinno stosować się fonetycznie polskie liter np. Clematis - klematis, Actinidia – aktinidia. W niektórych przypadkach spotyka się kilka nazw polskich dla tej samej rośliny, w wielu przypadkach polskich nazw brak.

Nazwy odmian uprawnych stosuje się zawsze w wersji oryginalnej, nie można ich tłumaczyć na różne języki, czyli Clematis `Błękitny Anioł` na całym świecie powinien być tak nazwany a nie `Blue Angel` co jest angielskim tłumaczeniem polskiej nazwy.
Ze względów marketingowych dopuszcza się jednak stosowanie nazw handlowych, które mogą być tłumaczeniem lub mieć całkiem inne brzmienie. Nazwy te pisze się wszystkimi dużymi literami i bez cudzysłowów np. `Kakio` - PINK CHAMPAGNE, `Błękitny Anioł` - BLUE ANGEL, `Paul Farges` - SUMMER SNOW.

W szkółkach czasami dla oznaczenia pochodzenia odmiany, po nazwie dodaje się np. ex. Malinowski, z Kórnika czy od 1998. Są to oznaczenia prywatne, tylko do stosowania wewnątrz konkretnej szkółki dla rozróżnienia klonów pochodzących z różnych źródeł.
Ostatnio zmieniany: 12 Lis 2012 20:50 przez Pinus.


Zielone okna z estimeble.pl

Odp: Zasady systematyki i nazewnictwa roślin 16 Lis 2012 17:35 #88928

  • jo90
  • jo90's Avatar
  • Offline
  • Expert Boarder
  • Adam
  • Posty: 157
  • Otrzymane dziękuję: 106
Dodam jeszcze mój tekst, który napisałem już jakiś czas temu, w większości pokrywa się z poprzednim, ale może ktoś tu sobie jeszcze coś doczyta
Tekst oparty w dużej mierze jest na DENDROLOGII Włodzimierza Senety oraz zasobach Wikipedii
NAZWY BOTANICZNE
Naukowa nazwa gatunku składa się z dwu części – nazwy rodzaju i nazwy gatunku (epitetu gatunkowego), opatrzonych na końcu trzecim elementem – nazwiskiem autora (autorów) nazwy. „Łacińskie” nazwy roślin rzadko odpowiadają nazwom stosowanym przez starożytnych Rzymian, ale gramatycznie traktowane są zawsze jak słowa łacińskie.
Rodzaj (takson w randze rodzaju) (łac. genus, l.mn. genera) ma nadawaną unikatową, jednoczłonową nazwę, w formie rzeczownika, która wchodzi w skład dwuczłonowej nazwy gatunkowej (binomy) oraz trójczłonowej nazwy podgatunkowej (trynomy) .
Nazwy rodzajów zapisuje się zawsze wielką literą i krojem pisma odróżniającym ją od pozostałego tekstu, a identycznym z krojem epitetu gatunkowego, jeśli wchodzi w skład nazwy gatunku. Tradycyjnie w tekście prostym stosuje się kursywę.
Rzeczowniki są w pierwszym przypadku liczby pojedynczej, pisane zawsze dużą literą, również w środku zdania.
Pochodzenie nazw jest różne:
• nazwy łacińskie (klasyczne, stosowane w starożytnym Rzymie) — Populus, Taxus, Quercus
• nazwy greckie (nie latynizowane) — Rhododendron, Pteleci nazwy z mitologii — Daphne, Dryas, Paeonia nazwy geograficzne — Araucaria
• nazwy ludowe języków nowożytnych — Aralia (kanadyjska nazwa), Tsuga (jap.) nazwy od nazwisk — Magnolia, Mahonia, Lonicera
W nomenklaturze taksonomicznej wyróżnia się jeszcze pomocnicze kategorie: nadrodzaj (supergenus) i podrodzaj (subgenus)
Gatunek jest podstawowym taksonem (takson w randze gatunku). Nazwy gatunkowe (epitety gatunkowe) (łac. species, sp.) są z reguły przymiotnikami, często złożonymi, i zwykle opisują jakąś cechę rośliny; pisane są one obecnie zawsze małą literą, nawet, jeśli pochodzą od nazwiska.
Nazwy gatunkowe, podobnie jak nazwy rodzajów, są różnego pochodzenia i określają różne cechy:
• nazwy opisowe proste (kształt, barwa itp.) — fragilis, ovatus, pubescens, scaber, purpureus, stellatus
• nazwy opisowe złożone — macrocarpus, multiflorus, prunifolius, tulipiferus
• nazwy dotyczące wielkości — giganteus, grandis, nanus, pumilus, pygmaeus
• nazwy geograficzne — americanus, ańzonicus, berolinensis, catawbiense, cracovicus, europaeus, varsaviensis, virginianus
• nazwy ekologiczne — arvensis, campestris, palustris, pratensis, silvaticus, silvesiris
• nazwy fenologiczne (fenologia to nauka badająca związki pomiędzy zmianami warunków klimatycznych i pór roku a terminami zachodzenia periodycznych zjawisk w rozwoju roślin i zwierząt) — autumnalis, praecox, serotinus, vernalis
• nazwy określające podobieństwo (-odes, -oides) — daphnoides, deltoides, glyptostroboides, kerrioides, platanoides
• nazwy dawnych rodzajów (pisane dawniej dużą literą) — frangula, negundo, oxycoccus, pavia
• nazwy z języków żywych — avellana, cembra, omorika, peuce
W nomenklaturze taksonomicznej wyróżnia się jeszcze pomocnicze kategorie o pozycji wyższej od gatunku, czyli sekcja (łac. sectio) i niższa od niej seria (łac. series)
Nazwisko autora (autorów) nazwy ( tzw. cytat), to nazwisko osoby lub osób, które jako pierwsze opublikują w publikacji naukowej diagnozę taksonomiczną (pierwszy naukowy opis) dla danego taksonu. Tłumaczenie skrótów stosownych przy autorach nazwy tutaj.
Pełne cytowanie nazwy taksonu obejmuje nie tylko skrót nazwiska, ale także dodatkowe informacje o miejscu i czasie opublikowania diagnozy taksonomicznej.
ODMIANY I FORMY BOTANICZNE
Niższymi jednostkami taksonomicznymi od gatunku są m.in. podgatunki (subspecies), odmiany (varietas) i formy (forma). Te jednostki były różnie ujmowane na przestrzeni czasu, nierzadko więc jedna roślina była zaliczana do różnych kategorii; dotyczy to również odmian uprawnych („ogrodowych”) - kultywarów.
To zamieszanie przetrwało częściowo dotychczas, chociaż od 1952 r. istnieje wyraźny rozdział odmian i form botanicznych (var. i f.) od uprawnych (cv.).
Podgatunek (łac. subspecies, ssp.) tworzą osobniki należące do populacji ograniczonych do określonego terenu (ale niekoniecznie), określany jest nazwą trójczłonową (trinominalną), przy czym trzecie słowo nawiązuje często do obszaru geograficznego, gdzie występuje.
Odmiana botaniczna (łac. varietas, var.) obejmuje rośliny różniące się wprawdzie od typu (gatunku) pewnymi cechami, ale występujące również na stanowiskach naturalnych, tworzące własne zespoły i mające nierzadko własne zasięgi. Rośliny należące do tej kategorii rozmnażają się generatywnie i podobnie jak typ, przekazują swe cechy potomstwu. Odmiany w tym ujęciu mogą być wobec tego uważane przez innych autorów za odrębne gatunki lub podgatunki.
W ogrodnictwie wyróżnia się odmiennie definiowane odmiany uprawne (hodowlane) zwane kultywarami
Forma ((łac. forma, f.) jest najniższą jednostką taksonomiczną i obejmuje obecnie również rośliny występujące w stanie dzikim (ale sporadycz¬nie!), różniące się jednak od gatunku mniej istotnymi cechami niż odmiany.
ROŚLINY UPRAWNE
W 1952 r. powstały międzynarodowe zasady nomenklatury roślin uprawnych — International Code of Nomenclature for Cultivated Plants. Rośliny uprawne mogą otrzymać nazwy trzech kategorii: nazwę rodzaju, nazwę gatunku, nazwę odmiany uprawnej.
Kultywar (łac. cultivar, cv. cultus = uprawiany, uprawny + varietas ) może nim być każda roślina (individuum), znaleziona na stanowisku naturalnym lub na terenie uprawianym (np. szkółki) lub wyhodowana (np. mieszańce sztuczne), jeżeli z jakiegokolwiek powodu jest cenna dla człowieka, nie jest jednostką taksonomiczną. W odniesieniu do klasyfikacji botanicznej kultywary stanowią zazwyczaj klony lub czyste samopylne linie form lub odmian, często też mieszańców, podporządkowane gatunkom lub rodzajom. Cechy takiej rośliny mogą być widoczne (np. liście barwne, postrzępione, odrębny pokrój, dekoracyjne kwiaty, owoce) lub niewidoczne (np. skład chemiczny owoców, budowa drewna, cechy fizjologiczne).
Nie wszystkie kultywary są klonami, np. czerwonolistne odmiany berberysu często rozmnażane są z nasion i dobrze przekazują potomstwu cechę zabarwienia liści, w takim przypadku mówimy o populacji.
Większość odmian (cv.) drzew i krzewów ozdobnych, to samorzutne mutanty powstałe w naturze, są to na ogół pojedyncze osobniki, które albo nie mają zdolności rozmnażania się, albo rozmnażane generatywnie nie przekazują wiernie swych cech potomstwu (wyradzają się) lub „powracają do typu”.
Kultywary o podobnych cechach łączone są w grupy kultywarów.
Nazwa kultywaru składa się z nazwy botanicznej (nazwa rodzajowa, gatunkowa lub mieszańcowa), po której następuje epitet specyficzny dla kultywaru. Epitet ten od 1 stycznia 1959 r. musi pochodzić z języków nowożytnych. Dotychczasowe nazwy łacińskie zostają zachowane, jedne i drugie pisze się obecnie dużą literą i ujmuje w pojedynczy cudzysłów, dla wyróżnienia ich od jednostek botanicznych (var., f.); poprzedzanie nazwy skrótem cv. nie jest wtedy konieczne. Nazwę kultywaru umieszcza się często bezpośrednio po botanicznej nazwie rodzajowej, jeśli nie można zaliczyć nazwy odmiany do konkretnego gatunku lub gdy jest mieszańcem o rodowodzie trudnym do ustalenia.
Nazwy odmian uprawnych stosuje się zawsze w wersji oryginalnej, nie można ich tłumaczyć na inne języki
Znaczenie terminu jest ograniczone do konsekwencji nomenklatorycznych i nie wiąże się z ochroną prawną.
Klony (gr. klon == gałąź, potomstwo; cl.) to rośliny uprawne rozmnażane wyłącznie wegetatywnie (sadzonki, szczepienie, odkłady), czyli powstałe w drodze wegetatywnej z jednej rośliny matecznej. Rośliny należące do jednego klonu mają wobec tego identyczne cechy genetyczne i morfologiczne. Klonem może być również gatunek, jeśli rozmnażany jest wyłącznie wegetatywnie, np. w Polsce mamy tylko męski klon Populus simonii, natomiast żeński — Populus maximowiczii. W przypadku dwupienności gatunków można wobec tego w opisach klonów uwzględniać płeć kwiatów, a w przypadku heterostylii, długość słupków.
Nazwisko hodowcy. Nazwy odmian uprawnych nie podlegają regułom nomenklatury botanicznej, po nazwie nie stawia się więc skrótu nazwiska jej autora, ale ewentualnie (w nawiasie) nazwisko hodowcy lub osoby wprowadzającej tę odmianę do uprawy.
Nazwa handlowa to prawnie zastrzeżona nazwa produktu, do której używania wyłączne prawo przysługuje podmiotowi zastrzegającemu, stosowana ze względów marketingowych, która może być tłumaczeniem nazwy kultywaru lub mieć całkiem inne brzmienie. Nazwy te pisze się w całości dużymi literami i bez cudzysłowów.
MIESZAŃCE
Mieszańce generatywne (łac. hybrida) powstają w drodze generatywnej, albo samorzutnie w przyrodzie (mieszańce naturalne), albo wskutek celowego krzyżowania roślin przez człowieka (mieszańce sztuczne). Dla podkreślenia ich pochodzenia stawiany jest znak x przed nazwą rodzaju (np. xCupressocyparis) lub między nazwą rodzaju i nazwą gatunkową .
Mieszańce międzygatunkowe powstają między gatunkami należącymi do jednego rodzaju, np. Chaenomeles X superba = Ch. japonica X Ch. speciosa
Mieszańce międzyrodzajowe powstają ze skrzyżowania gatunków należących do dwóch rodzajów, np. Amelasorbus X raciborskiana (= Amelanchier asiatica X Sorbas sp.)
MUTANTY
Mutacją (łac. mutatio – zmiana) nazywamy „zmianę dziedziczną, powstającą nagle, skokowo, wskutek zmiany genu w nowy jego allel (mutacja genowa albo punktowa), zmiany struktury chromosomu (mutacja chromosomowa strukturalna) czy też zmiany ilości chromosomów (mutacja liczby chromosomów)”. Mutanty powstają samorzutnie w przyrodzie (mutacje spontaniczne) lub są wywołane przez człowieka w hodowli (indukowane mutacje genowe).
Mutanty periklinalne (chimeiy), nazywane również mieszańcami wegetatywnymi, powstają rzadko, przy szczepieniu roślin. Dla podkreślenia ich pochodzenia stosowany jest znak + (ale krzyżyk przed nazwa oznacza gatunek wymarły), np. Laburnocytisus + adamii (= Laburnum anagyroides + Cytisus purpureus).
Mutanty pączkowe ( sporty) spotykane są znacznie częściej od poprzednich; wiele odmian roślin uprawnych jest właśnie sportami, m. in. wśród róż ogrodowych.
SYNONIMY I HOMONIMY
Homonimy są nazwami jednakowo brzmiącymi (np. Festuca incrassata L. i Festuca incrassata Salzm. ex Lois.), ale odnoszą się do różnych taksonów. Zgodnie z przyjętymi zasadami nomenklatorycznymi później utworzone nazwy homonimiczne są nieuprawnione (stają się synonimami dla nazw poprawnych, mających oryginalne, niezdublowane brzmienie). Na przykład Ulmus glabra Mill. (obecnie U. carpinifolia G.) nie jest równoznaczny z U. glabra Huds. (aktualna nazwa wiązu górskiego).
Synonimy są nazwami różnie brzmiącymi, określają jednak tę samą roślinę. Powstawały one z różnych powodów, a ich liczba, przy niektórych gatunkach sięga kilkudziesięciu; w podręcznikach podaje się na ogół najważniejsze i najczęściej jeszcze stosowane synonimy.
Przykład synonimów Pyracantha coccinea Roem. (1847): Mespilus Pyracantha L. — 1753 (Species Plantarum)
Crataegus Pyracantha Med. — 1793 Cotoneaster Pyracantha Spach — 1834 Pyracantha pauciflora Roem. — 1847 Pyracantha spinosa C. de Vos —- 1887 Pyracantha lucida C. de Vos — 1887 Pyracantha pyracantha Voss — 1894
W zasadzie ważna jest najstarsza nazwa rośliny, poczynając od "Species Plantarum" Linneusza (prawo priorytetu), pod warunkiem że nie koliduje ona z zasadami nomenklatury lub nowoczesnej systematyki.
POLSKIE NAZWY DRZEW I KRZEWÓW
Rośliny krajowe mają swoje odwieczne nazwy ludowe, wykazujące zresztą często pokrewieństwo z nazwami w innych językach słowiańskich. Te nazwy, na ogół jednowyrazowe, “zostały w nomenklaturze botanicznej wykorzystane jako nazwy rodzajów (np. cis, sosna, wierzba, topola, grab, buk), niektóre , jako nazwy gatunkowe (np. sosna limba, topola osika, jarząb brekinia, klon jawor). W różnych regionach kraju ta sama roślina może mieć różne nazwy ludowe, lub odwrotnie, jedna nazwa określa różne rośliny, np. brzost nie zawsze oznacza wiąz górski, a wiklina, nie tylko wierzbę purpurową.
W miarę wprowadzania do uprawy nowych roślin z różnych części świata, tworzono dla nich nazwy polskie, które można podzielić na trzy grupy.
1. Nazwy przejęte z łaciny bez zmian lub spolszczone, np.: platan, magnolia, berberys, mahonia, piwonia, forsycja.
2. Nazwy powstałe przez mniej lub bardziej dosłowne tłumaczenie nazw łacińskich lub ich odpowiedników w językach nowożytnych, np.: Physocarpus — pęcherznica (gr. physa = pęcherz + karpos = owoc) Pterocarya — skrzydłorzech (gr. pteron = skrzydło + karyon = = orzech), Pseudotsuga — daglezja (niem. Douglasie, czes. douglaska), Syringa — lilak (tureckie lejlak, ang. liliac, fr. lilas), Ailanthus — bożodrzew (niem. Gótterbaum, ang. Tree of Heaven).
3. Nazwy wymyślone, związane zwykle z jakąś cechą rośliny, np.: Chaenomeles — pigwowiec (dawniej Cydonia — pigwa), Exochorda — obiela, Halesia — ośnieża, Hamamelis — oczar, Kerria — złotlin, Sorbaria — tawlina (dawniej Spiraea — tawuła).
Przyjmuje się za prawidłowe pisanie obu członów nazw zwyczajowych z małej litery
W roku 1962 powstała przy Komitecie Botanicznym PAN — Komisja Nazewnictwa, której zadaniem było uporządkowanie nazw polskich — zrewidowanie dotychczas stosowanych, wybranie najbardziej odpowiednich z różnych punktów widzenia oraz stworzenie nazw dla roślin, które ich dotychczas nie miały.
Ostatnio zmieniany: 16 Lis 2012 17:35 przez jo90.
Za tę wiadomość podziękował(a): Hiacynta, Florian05, Pani Bestia, markussch01, Pinus


Zielone okna z estimeble.pl

Wygenerowano w 0.227 sekundy
Zasilane przez: Kunena Forum