Kopytnik pospolity ( Asarum europaeum )
to gatunek byliny należący do rodziny kokornakowatych, w naturze porasta wilgotne miejsca nad rowami, strumieniami w żyznych lasach środkowej i południowej Europy oraz na Syberii. W Polsce jest gatunkiem rodzimym i pospolitym na terenie niemal całego kraju.
Jest to niska, płożąca się po ziemi roślina, osiąga 10–15 cm wysokości. Rozrasta się poprzez kłącze pełzające blisko ziemi, na kolejnych segmentach wypuszczając liście i korzenie. Z czasem poszczególne segmenty kłącza rozdzielają się, stając się samodzielnymi roślinami.
Liście kopytnika są nerkowatego kształtu o szerokości 5–8 cm i długości 4–6 cm. Są długoogonkowe i zimozielone, z wyraźnym użyłkowaniem. Dojrzałe liście są skórzaste, ciemnozielone i błyszczące.
Młode listki kopytnika[/b] są pokryte delikatnym meszkiem
Kwiaty kopytnika są bardzo niepozorne, ukryte w gęstwinie liści - dzwonkowatego kształtu, wyrastają tuż przy ziemi, zwisając na szczytach krótkich szypułek. Mają one kolor brunatnobordowy.
Owocem jest sześciokomorowa, omszona torebka, która nie wysycha, lecz rozpada się po dojrzeniu. W każdej komorze wykształcają się po 2–3 nasiona, które zaopatrzone są w mięsisty, żółtawy wyrostek (elajosom), służący mrówkom jako pokarm, więc roznoszą one nasiona kopytnika po okolicy.
Ma zastosowanie, jako roślina okrywowa w miejscach cienistych.
Dzięki lśniącej, ciemnej zieleni jest dekoracyjny nawet zimą. Niestety w sprzyjających warunkach może być rośliną ekspansywną.
Jak podaje Wikipedia, polska nazwa zwyczajowa gatunku pochodzi od kształtu liści przypominającego kopyto końskie, ale nie jest jedyną - rzadko pojawiające się w źródłach historycznych to: kopyteń, nardus leśny lub narda leśna (w okolicach Sandomierza), nard dziki, kleśniec (w okolicach Białegostoku). Dawniej na Mazowszu zwano go "przykopytnik", a na Wileńszczyźnie – "obłapa".
Nazwa "
kopytnik" jest ustalona w różnych publikacjach począwszy od XV i XVI wieku i podobna jest ona w brzmieniu w różnych językach słowiańskich.
Nazwa
naukowa nadana przez Karola Linneusza składa się z określenia rodzajowego Asarum, wywodzonego od starożytnej nazwy kopytnika, oraz z określenia gatunkowego europaeum oznaczającego "europejski" (występujący w Europie).
Słowo
ásaron oznaczające kopytnika pojawia się już u Dioskurydesa w I w. n.e.(greckie słowo áse oznacza "nudność" - nazwa może więc nawiązywać do wymiotnych właściwości rośliny, możliwe też, że powstała w wyniku połączenia przedrostka a- ( zaprzeczenie ) i słowa sáros ( gałęzie ) i w takim wypadku znaczyłaby tyle co "pozbawiony gałęzi").
W dawnych czasach kopytnik był stosowany jako roślina lecznicza oraz jako przyprawa. Obecnie na skutek odkrycia również toksycznych właściwości przy nadmiernych dawkach, sporządza się z niego preparaty farmaceutyczne.
Ale warto pamiętać, że
Okłady ze zmiażdżonych, świeżych liści przynoszą ulgę przy urazach ciała