Rumianek pospolity (
Matricaria chamomilla); rumianek lekarski, rumianek prawdziwy
Opis rośliny: roślina roczna, ok. 50 cm wysokości, rozgałęziona. Występuje na polach, przydrożach, niezbyt wilgotnych nieużytkach, w ogrodach, przy zabudowaniach. Kwiaty zebrane w koszyczki - płatki białe, języczkowate, wewnętrzne rurkowate, żółte. Kwiaty białe w miarę przekwitania opuszczają się ku dołowi. Kwitnie od maja do jesieni. Roślina o przyjemnym aromatycznym zapachu. Rumianek pospolity często bywa mylony z nieleczniczymi odmianami - odróżnić można po dnie koszyczka, który w leczniczej odmianie jest wewnątrz pusty.
Rumianek to jeden z najstarszych leków – stosowany był już w starożytności, średniowieczu, a od XV w. zaczęto otrzymywać z niego olejek.
Koszyczki kwiatowe zbiera się na początku kwitnienia, gdy białe kwiaty skierowane są ku górze lub prostopadle do szypułki. Tak zebrane kwiaty nie dojrzewają w trakcie suszenia, ani nie kurczą się po wysuszeniu. Podczas suszenia nie przekraczać temp. 35 st. C. Odpowiednio wysuszony kwiat powinien zachować naturalny kolor.
Kwiat rumianku zawiera olejek (ok. 1%) zawierający chamazulen, bizabolol oraz spiroeter. Rumianek zawiera także flawonoidy, śluzy, kumaryny, karotenoidy i sole mineralne. Stosowany jest jako lek o działaniu przeciwzapalnym na błony śluzowe i skórę, przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i naczyń krwionośnych, pobudzającym wydzielanie soku żołądkowego i czynność żołądka. Posiada właściwości przeciwgorączkowe, bakteriostatyczne i regulujące fermentację jelitową. Wchodzi w skład mieszanek uspokajających, przeciwgorączkowych, a wyciąg spirytusowy z kwiatu jest środkiem przeciwzapalnym i przeciwzakaźnym.
Doustnie stosowany jest w postaci naparów przy stanach zapalnych przewodu pokarmowego, nieżycie żołądka i jelit, bólach żołądka na tle nerwicowym, w bolesnym miesiączkowaniu, przy nudnościach w okresie ciąży, w zaburzeniach trawiennych i bolesnym skurczu jelit u niemowląt i małych dzieci, również do lewatyw dla małych dzieci.
Zewnętrznie rumianek używany jest na owrzodzenia skóry, żylaki odbytu i kończyn dolnych, przy alergicznym zapaleniu skóry, odleżynach i zaczerwienieniach skóry u noworodków i alergicznym zapaleni skóry. Stosowany jest także na oparzenia: termiczne I i II st.,słoneczne, promieniami nadfioletowymi i promieniami Roentgena.
Napary zalecane są w chorobach błon śluzowych jamy ustnej, dziąseł, gardła, przy bólach zębów, zwłaszcza po usunięciu zębów, w zapaleni zatok bocznych nosa i w higienie jamy ustnej oraz u kobiet przy upławach, zapaleniu szyjki macicy i pochwy, świądzie i zapaleniu sromu.
Napar do picia przygotowuje się z 1-2 łyżek kwiatów na dwie szklanki wody, zalane koszyczki pozostawić pod przykryciem na 15 min, pić 3 razy dziennie po ½ szklanki wody. Niemowlętom przyrządzić łyżeczkę naparu do butelki z mlekiem lub innymi płynem. Taki sam napar używany jest do płukania jamy ustnej, okładów, nasiadówek i przemywań. Do kąpieli przygotowuje się napar ze 150 g kwiatów w 5 litrów wody na ½ wanny (temp. Wody 36-38 st C, 15-20 min kąpieli).
Uprawa: preferuje miejsca nasłonecznione, nawet o ubogiej glebie. Można uprawiać współrzędnie z kapusta, kalarepą, porem, rzodkiewką i selerem. Należy pilnować siewek rumianków, w przeciwnym razie zarosną nam całą rabatę, a nawet i ogród