Forum Ogrodnicze Oaza

Niecierpek gruczołowaty, niecierpek himalajski,(Impatiens glandulifera, Impatiens roylei)





Od kilku lat jest to w Polsce roślina inwazyjna, która szybko się rozprzestrzenia wzdłuż rzek i strumieni.
Nasiona niecierpka przypominają smakiem sezam, mają lekko orzechowy posmak, ale trudno je zebrać w większej ilości, gdyż małe strączki, w których znajdują się nasiona eksplodują przy najdelikatniejszym dotyku i rozrzucają nasiona w sporej odległości. Nasiona można jeść na surowo, mają one lekko orzechowy smak, mogą też w wypiekach zastępować orzechy. Są smakowitym dodatkiem do gulaszu, curry.

Niedojrzałe strąki nasienne są jadalne całości i mogą być gotowane jak fasolka szparagowa.




Młode pędy i łodygi są jadalne po ugotowaniu, ale ponieważ zawierają wysokie stężenia szczawianu wapnia nie zaleca się przygotowywania z nich potraw zbyt często.




W Azji kwiaty są również używane jako dodatek do dżemu i galaretek.




Surowcem leczniczym jest ziele i owoce, które zawierają kwas alfa-parynarowy, fenolokwasy, barwniki karotenoidowe. Preparaty z niecierpka stosowane zewnętrznie leczą łuszczycę, trądzik, grzybicę, alergie, ponieważ chronią skórę oraz przyspieszają jej regenerację. Zalecano też niecierpek na bóle reumatyczne, w małych dawkach jako środek moczopędny, przeciwnowotworowy, regulujący przemianę materii, rozkurczowy i przeciwzapalny. Ponadto stosuje się go w leczeniu stanów zapalnych prostaty, układu rozrodczego, moczowego i pokarmowego, przy niedoborze żółci, jako środek odtruwający i hamujący autoagresję immunologiczną – stąd zalecenia w chorobach reumatycznych.

Wykorzystywać można napar z ziela niecierpka:
1 łyżkę świeżego lub wysuszonego ziela (lub owoców lub wierzchołków pędów z kwiatami i owocami) zalać 1 szklanką wrzątku i przykryć. Odcedzić po 30 minutach. Pić 2 razy dziennie po 200 ml. Można parzyć na mleku które ekstrahuje litofilne składniki aktywne. (wg. H. Różańskiego).
10 gram ziela z korzeniem zalać szklanką wrzątku i zostawić pod przykryciem do naciągnięcia przez 1-2 godziny. Odcedzić i stosować 3 razy dziennie po 1-2 łyżki stołowe. (wg. И.Э.Акоповa)

Mieszanka antyandrogenna i przeciwzapalna (wg. H.Różańskiego)
Ziele niecierpka suche 25 g
Ziele wierzbówki lub wierzbownicy 25 g
Liść szałwii 25 g

Bardzo cenny leczniczo jest olej z nasion (bogaty w witaminę F i fitosterole), zawiera ok. 28-30% kwasu parynarowego, kwas linolenowy (ok. 30%) i linolowy (9-10%). Kwas parynarowy jest cytotoksyczny wobec komórek nowotworowych, mi.in. białaczki.
Owoce powinny być zbierane przed i w czasie dojrzewania. Należy uważać czasie suszenia, gdyż mogą rozstrzeliwać nasiona. Przed ekstrakcją owoce z nasionami muszą być roztarte w moździerzu.
Wodno-alkoholowe wyciągi z owoców i ziela z owocami hamują stany zapalne i przerost gruczołu krokowego, hamują reakcje autoimmunologiczne. Wzmagają regeneracje tkanek. Hamują stany zapalne w skórze, w układzie rozrodczym, moczowym i pokarmowym. Wspomagają procesy odtruwania. Regulują przemianę materii. Mają wpływ przeciwskurczowy. Łagodzą objawy alergii, reumatyzmu i trądzików. Hamują łysienie androgenne. Pobudzają wydzielanie żółci. Obniżają poziom glukozy, cholesterolu i kwasu moczowego we krwi. Chronią wątrobę, nerki i serce przed stłuszczeniem. Wyciąg alkoholowy i olej z owoców niecierpka pielęgnuje i chroni skórę zapalnie zmienioną. Zapobiega wysychaniu skóry. Likwiduje zmiany ropne i łuszczycowe skóry. Nalewka na owocach leczy trądzik. Okłady z naparu na oczy leczą stany zapalne i alergiczne spojówek.

Aby uzyskać wyciąg alkoholowy niecierpkowy należy 100 g świeżych lub suchych owoców zmiażdżyć w moździerzu, zalać 300 ml ciepłego alkoholu 40%, macerować 14 dni, przefiltrować.
Zażywać 2 razy dziennie po 5-10 ml. Zmiany skórne przemywać 3 razy dziennie. W przypadku chorób autoimmunologicznych i stanów zapalnych gruczołu krokowego stosować przez 2-3 miesiące. Zatem na miesiąc kuracji potrzebne jest 300-600 ml nalewki. Wcierać we włosy po umyciu 1 raz w tygodniu dla zahamowania łysienia i aktywacji procesów regeneracji włosów.
Nalewka z ziela z owocami – Tinctura Herbae et Fructae Impatientis 1:3, na ciepłym alkoholu 40-60% i świeżym zielu; 2 razy dziennie po 5-10 ml przez 2-3 miesiące, ponadto zewnętrznie w leczeniu chorób skóry. Dzieciom podawać nalewkę na 40% alkoholu w mleku z miodem.
Napar niecierpkowy – Infusum Impatientis: 1 łyżkę ziela świeżego lub suchego i rozdrobnionego lub samych owoców lub wierzchołków pędów z kwiatami i owocami zalać 1 szklanką wrzącej wody, przykryć. Po 30 minutach przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 200 ml. Można również parzyć świeże lub suche ziele w mleku (mleko ekstrahuje lipofilne aktywne składniki niecierpka). Można podawać dzieciom od 2 roku życia (łyżkami). Napar także do płukanek i okładów na oczy i skórę.
Macerat z ziela lub świeżych owoców niecierpka – Maceratio Impatientis: 100 g świeżego ziela lub samych owoców rozdrobnić lub zmielić, zalać 200 ml ciepłej wody i 100 ml ciepłego alkoholu 40%, odstawić na 8 godzin, przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 10-15 ml. Na zimę rozlać w odpowiednie foremki do lodu po 10-15-20 ml i zamrozić. Po zamrożeniu zachowuje świeżość i aktywność przez 1 rok.