Forum Ogrodnicze Oaza

Ochojniki (Adelgidae)

Najczęściej pojawiające się w ogrodach:
ochojnik daglezjowy, ochojnik świerkowiec, ochojnik świerkowo – modrzewiowy, ochojnik świerkowy zielony.

Galas ochojnika

Zdjęcie z wolnych zasobów Wikipedii

Ochojnik świerkowy zielony
Osiąga długość ok. 2 mm. Należy do rodziny ochojnikowatych (Adelgidae) z podrzędu mszyc.
W Europie Środkowej żyje około 850 gatunków mszyc. Wszystkie mają jedynie do kilku milimetrów długości oraz owalny kształt ciała. Wspólną ich cechą jest kłująco-ssący aparat gębowy, za pomocą którego wysysają liście i młode, delikatne pędy.

Pierwszą ważną cechą rozpoznawczą jest roślina żywicielska. I tak na przykład ochojnik świerkowy zielony żyje tylko na świerkach, mszyca różano-szczeciowa głównie na różach itd.
Dalszymi pomocniczymi cechami są powstające wskutek żerowania mszyc wyrosła (galasy), sposób ułożenia składanych przez nie jaj (rzędy albo skupiska) lub ich zagęszczenie.

Wyrosła (galasy) ochojnika świerkowego zielonego mają postać małych szyszek z wieloma komorami, w których znajdują się jaja, a później larwy pozostające w galasie aż do ostatniego linienia.

Ochojnik świerkowo-modrzewiowy (Adelges laricis)
również zalicza się do mszyc. Pełny rozwój przechodzi on na dwóch żywicielach.

Zimuje na modrzewiu w formie czarniawych larw na korze pędów jednorocznych w pobliżu pąków. Bardzo wcześnie wiosną, larwy rozpoczynają żerowanie i w kwietniu tworzą się z nich samice, które usadawiają się przy podstawie igieł i wokół swego ciała składają liczne żółtawobrązowe jaja. Z nich lęgną się larwy, które żerują przez miesiąc na młodych igłach powodując ich żółknięcie. Z tych larw wykształcają się albo bezskrzydłe samice, które dają początek nowemu pokoleniu na modrzewiach, albo formy uskrzydlone, które przelatują na świerki.

Pozostałe w czerwcu i lipcu na modrzewiu mszyce, okrywają się białą woskową wydzieliną w formie puchu i w ten sposób ukryte, żerują i rozmnażają się rodząc larwy.



Fot. Zielona Ania

Te samice, które przeleciały na świerki, rodzą tutaj larwy, które po pewnym czasie żerowania zapadają w stan spoczynku i zimują. Na wiosnę żerują na pąkach pędów wierzchołkowych i u ich podstawy składają jaja.
Uszkodzony pąk pod wpływem śliny przekształca się w okrągły, mały jasnozielony galas, do którego wnikają wylęgłe z jaj larwy.

W drugiej połowie czerwca dojrzałe larwy zmieniają się w formy uskrzydlone i przelatują na modrzewie.

Podobny rozwój przechodzi ochojnik świerkowy zielony. Jednak jego galasy są znacznie większe, przypominające wyglądem mały ananas i tworzą się przy podstawie pędu, a nie na jego wierzchołku.

Od połowy kwietnia na igłach modrzewia żerują jasnozielone larwy, które powodują kolankowate załamywanie się igieł. Rozwój ochojników można ograniczyć, jeżeli będziemy unikać sadzenia świerków w pobliżu modrzewiów i usuwać galasy ze świerków zanim uwolnią się z nich mszyce. W wypadku dużej inwazji należy również stosować opryski insekcydami.

Ochojnik jodłowy żeruje prawie wyłącznie na dolnej stronie igieł, powodując żółte, rozmyte plamy na igłach różnych gatunków jodeł. Porażone drzewo z daleka ma żółtobrązowe igły pokryte obfitym białym nalotem woskowym, pod którym ukryte są samice. Silnie porażone gałęzie zasychają w krótkim czasie. W ciągu roku rozwijają się 3-4 pokolenia, larwy drugiego stadium zimują na dolnej stronie igieł.
Zwalczanie chemiczne ochojników można przeprowadzać w 2 okresach. Pierwszy z terminów - to okres od późnej jesieni do wczesnej wiosny, ale najpóźniej do połowy marca, niszcząc zimujące larwy lub samice zanim zdążą złożyć jaja. W tym czasie, gdy temperatura jest wyższa niż 12 st. C, krzewy opryskujemy dwukrotnie, co dwa tygodnie, preparatem z grupy pyretroidów syntetycznych np. Fastac 10 EC 0,02%. W drugim terminie tzw. letnim, gdy na modrzewiach lub jodłach zauważymy pierwsze samice otoczone białym wojłokiem, rośliny opryskujemy preparatami układowymi np. Mospilan 20 SP 0,02% lub działającymi gazowo np. Pirimor 25 WG 0,2%.

Oprac. na podstawie
- LEKSYKON PRZYRODNICZY,Helgard Reichholf-Riehm, OWADY
- Artykuł doc. dr hab. G. Łabanowskiego w nr 7/98 miesięcznika "Działkowiec”[/size]

Niedawno odkryłam, że w moim żywopłocie ze świerków serbskich mam ochojniki świerkowo-modrzewiowe.
Zebrałam galasy z całego żywopłotu - dobrze, że młody. Wygląda na to, że dwa świerki, które "chorowały" miały tę przypadłość już w zeszłym roku. Ponieważ drzewka były przesadzane tłumaczyłam to sobie przenosinami i to uśpiło moją czujność. Przy okazji przejrzałam świerk pospolity Nidiformis (gniazdkowy) i też miał galasy (niewiele na całe szczęście ). Trudniej je znaleźć, są mniej widoczne, ale można wyczuć grudki-zgrubienia palcami. Bardzo łatwo się obrywa. Dwa świerki serbskie były mocniej zaatakowane i miały ślady po zeszłorocznych bytowaniach ochojników (brązowe, ususzone). Świerczek syberyjski jest wolny od szkodników. Znalezisko zostało unicestwione ogniem.
Dodatkowo przejrzałam żywopłot sąsiadów ze świerka pospolitego i znalazłam kilka galasów, pokazałam im i zaproponowałam by dokonali przeglądu. Ich żywopłot ma już ok. 2 m wysokości, szkoda by było.

Na zdjęciu po lewej galasy ze świerka gniazdkowego, mniejsze i głównie zielone, trudniej zauważalne, a po prawej galasy ze świerka serbskiego - większe i bardziej różowo-fioletowe.

Też miałam okazję obejrzenia kolekcji ochojników na iglakowych żywopłotach.














A tu w wełnianej otoczce żerujące ochojniki








Stary galas opuszczony przez ochojniki:



A tu przekrojony galas

Ciąg dalszy żerujących ochojników